- Bilim insanları, pamuklu kumaşların çekme yapmasının ardındaki kimyasal süreci açıklıyor. Meğer, pamuk lifleri arasındaki hidrojen bağları, su ve ısı gibi faktörlerle etkileşime girerek kumaşın şeklini değiştirmesine neden oluyormuş. Tıpkı bir bulmacanın parçalarının yer değiştirmesi gibi!
Hepimiz o kötü anı yaşamışızdır: Maç günü için aldığın yeni tişörtünü çamaşır makinesine atarsın, kurutucudan çıkardığında ise… BAM! Bir anda 5 yaşındaki yeğenine bile küçük gelecek bir kıyafetle karşılaşırsın. Sanki tişörtün sihirli bir küçülme iksiri içmiş gibi!
Peki, pamuğun bu sinir bozucu çekme olayı nereden çıkıyor? Bilim insanları, bu gizemin ardındaki failin pamuk liflerinin ta kendisi olduğunu söylüyor. Meğer pamuk lifleri, suya girince şişip, kuruyunca da büzüşen bir yapıya sahipmiş. Tıpkı havuzdan çıktıktan sonra kuruyan ve küçülen şortun gibi!
Sentetik kumaşlar ise bu duruma daha dayanıklı. Polyester, naylon ve spandeks gibi kumaşların lifleri sıkı sıkıya dokunmuş olduğu için suya girince şişmiyor ve çekme yapmıyorlar. Yani terlediğinde bile formlarını koruyorlar.
Peki, çekmiş bir tişörtü kurtarmak mümkün mü? Bilim insanları, bu konuda da umut verici açıklamalar yapıyor. Tişörtü tekrar ıslatıp, gergin bir şekilde kurutursak, lifler eski haline dönebilirmiş. Tabii bu, tişörtün kalitesine ve dokuma şekline bağlıymış. Yani her tişörtü kurtarmak mümkün olmayabilir, ama denemeye değer, değil mi?
Bir yöntem de, ütü kullanmak. Ütüyle buhara maruz kalan tişörtün lifleri genişler ve ütüyle uyguladığımız baskı sayesinde eski haline dönebilir. Ama dikkatli olmak lazım, fazla gerersek tişörtümüz şekilden şekle girebilir, hatta yoga hocasının bile kıskandığı bir esnekliğe sahip olabilir!
Sonuç olarak, pamuklu kıyafetlerimizi yıkarken ve kuruturken biraz daha dikkatli olmamız gerekiyor. Yoksa gardırobumuz bir anda çocuk reyonuna dönüşebilir, maç günü de hüsranla bitebilir!
Derleyen: Enis Yabar
