- Kuzey deniz robin’i (Prionotus carolinus), bacak benzeri yüzgeçlerini kullanarak okyanus tabanında hareket eden ve yiyecekleri bu yüzgeçlerle “tadabilen” bir balık.
- Araştırmalar, bu balığın avlanma tekniklerini ve duyusal adaptasyonlarını inceleyerek genetik yapıların evrimsel süreçlerde nasıl yeniden kullanıldığını ortaya koyuyor.
- Kuzey deniz robin’inin bu adaptasyonları evrimsel tarih açısından yeni.
Kuzey deniz robin’i (Prionotus carolinus), okyanus tabanında hareket etmek için kullandığı bacak benzeri yüzgeçleriyle bilinen benzersiz bir balık. Son araştırmalar, bu yüzgeçlerin yalnızca hareketteki rolünü değil; aynı zamanda bu yüzgeçler aracılığıyla yiyecekleri “tadabilme” yeteneklerini de vurgulayarak diğer deniz canlılarının neden bu balığı artıklara ulaşmak için sıklıkla takip ettiğine ışık tutuyor. Bu sıra dışı davranış, uluslararası bir araştırma ekibini deniz robin’inin avlanma tekniklerini, özellikle kontrol edilen laboratuvar ortamlarında gömülü midyeleri bulma yeteneğini incelemeye yönlendirdi.
Deneyler sırasında araştırmacılar deniz robinlerini kısa yüzme, yürüyüşler ve kumlu tankın dibinde kaşınma hareketleri yaparken gözlemlediler ve nihayetinde deniz robinleri gizli yiyecekleri ortaya çıkardılar. Dikkate değer bir şekilde, balıkların duyusal kontrol suyu kullanmadan yiyecekleri tespit edip çıkardıkları, eşsiz bir duyusal adaptasyonu gösteriyordu.
Daha ileri incelemeler, deniz robinlerinin uzun yüzgeçlerinin, insan dillerindeki tat tomurcuğuna benzer duyusal papillae ile kaplı olduğunu, bu papillaelerin dokunmaya duyarlı alıcılar içerdiğini ortaya koydu. Genetik analiz, bu duyusal adaptasyonların gelişimi için kritik olan tbx3a genini belirledi. Aksine, farklı bir tür olan Prionotus evolans, bacak hareketi sergilemesine rağmen bu tadım yeteneklerinden yoksundu ve bu da deniz robinleri arasındaki evrimsel çeşitliliği vurguladı.
Duyusal eklentiler zamanla gelişti.
Araştırma, kuzey deniz robin’inin duyusal adaptasyonlarının evrimsel tarih açısından görece yeni olabileceğini çünkü belirli popülasyonlarla sınırlı olduğunu öne sürüyor. Ayrıca, bu duyusal uzuvların gelişiminde yer alan genetik yollar, insanlar da dahil olmak üzere birçok diğer türdeki yollarla benzerlik gösteriyor.
Bu çalışma, kuzey deniz robin’inin benzersiz adaptasyonlarını anlamayı geliştirmekle kalmayıp çeşitli organizmalarda karmaşık özelliklerin evrimsel süreçlerine de ışık tutuyor. Araştırmacıların belirttiği gibi, evrimsel yenilik genellikle mevcut genetik yapıların yeniden kullanılmasıyla ortaya çıkıyor.
Derleyen: Eliz Canyurt
