NASA’nın Parker Solar Probe uzay aracı, 24 Aralık’ta Güneş’e şimdiye kadar herhangi bir insan yapımı nesnenin ulaştığı en yakın mesafeye ulaşarak tarih yazacak. Güneş yüzeyinden sadece 6,1 milyon kilometre uzaklıkta olacak olan sonda, 982,2 santigrat dereceye kadar ulaşan sıcaklıklara dayanacak.
Güneşe Dokunma Misyonu
Ağustos 2018’de fırlatılan Parker Solar Probe, “Güneşe dokunma” misyonu kapsamında her yörüngede yıldıza biraz daha yaklaşıyor. Bu yakınlaşma, güneş rüzgarının kökeni ve evrimi hakkında veri toplamak ve Güneş hakkındaki anlayışımızı kökten değiştirme potansiyeline sahip.
Güneş Koronasından Geçiş ve CME Gözlemleri
Parker Solar Probe, 2021 yılında Güneş’in üst atmosferi olan koronadan geçen ilk uzay aracı oldu. Ayrıca, Güneş’ten gelen yüksek enerjili radyasyonun patlayıcı bir şekilde püskürmesi olan bir koronal kütle atımını (CME) da geçti. Eylül 2022’de sonda, bu manevrayı tekrarlayarak bilim insanlarının Güneş’in plazmasının etrafındaki gezegenler arası tozla nasıl etkileşime girdiğini anlamalarına yardımcı olacak veriler topladı.
Venüs’ün Yerçekiminden Yararlanma
Eylül 2024 itibarıyla Parker Solar Probe, Güneş’e yaklaşık 7,26 milyon kilometre uzaklıkta 21 yakın geçiş gerçekleştirdi. Kasım ayında ise, Güneş etrafındaki daha yakın bir yörüngeye fırlatmak için Venüs’ün yerçekiminden yararlanarak gezegenin yedinci ve son yakın geçişini yaptı. Bu yakın geçiş, sondanın yıldıza en yakın yaklaşımını sağlamak için tasarlanmış misyonun son adımıydı.
Rekor Hız ve Isı Kalkanı
Parker Solar Probe, halihazırda tarihteki en hızlı insan yapımı nesne. En yakın yaklaşımı sırasında ise, NASA’ya göre Güneş’in yanından saatte 692.000 kilometre gibi rekor bir hızla geçecek. Uzay aracı, Güneş’in yerçekimini aşmak için bu hıza ihtiyaç duyuyor.
Ayrıca, Güneş’ten gelen aşırı sıcağa dayanması gerekiyor. Isı kalkanı 982,2 santigrat dereceye kadar ulaşan sıcaklıklara ulaşırken, uzay aracının gövdesini 29,4 santigrat derecede tutacak.
Güneş’in Gizemlerini Çözmek
Parker Solar Probe, Güneş’e rekor yakınlıkta yaptığı bu geçiş sırasında yıldızın yüzeyindeki enerji akışını izleyecek, güneş koronasının ısınmasını inceleyecek ve güneş rüzgarını hızlandıran şeyleri araştıracak.
Bilim insanları, bu verilerle Güneş’in en kalıcı gizemlerine ilişkin bazı cevaplar almayı umuyor. Güneş’in en şaşırtıcı yönlerinden biri, üst atmosferi olan koronanın yüzeyinden yaklaşık 200 kat daha sıcak olması. Parker’ın ele alabileceği diğer güneş fiziksel sorunları, güneş rüzgarının ana itici gücü ve yüksek enerjili güneş parçacıklarının kaynağı. Sondadan gelen veriler, bilim insanlarının Dünya’yı güzel auroralar ve gezegenin elektrik altyapısına zarar veren dalgalanmalar yoluyla etkileyebilen uzay hava durumunu daha iyi tahmin etmelerine de yardımcı olabilir.
Noel Arifesindeki yakın geçiş, uzay aracının cesur kapasitelerinden tam olarak yararlanarak Güneş’ten aynı mesafede yapılan üç geçişin ilki.
Derleyen: Enis Yabar