Dünya’nın iç çekirdeğinin, iki farklı alt katmandan oluşabileceği keşfedildi.
Detaylar haberimizde…
Dünya’nın yapısının uzun zamandır dört katmandan oluştuğu kabul ediliyor: kabuk, manto, dış çekirdek ve iç çekirdek. Ancak son araştırmalar iç çekirdeğin içinde potansiyel bir beşinci katmanın varlığını ortaya koyarak geleneksel bilimsel görüşlere meydan okuyor ve Dünya’nın tarihine dair anlayışımızı derinleştiriyor.
Avustralya Ulusal Üniversitesinden jeofizikçi Joanne Stephenson ve ekibi, Uluslararası Sismoloji Merkezi tarafından onlarca yıllık bir sürede toplanan sismik dalga verilerini kullanarak iç çekirdeği inceledi. Bulguları, iç çekirdeğin iki farklı alt katmandan oluştuğunu ve bunun bilimsel ders kitaplarının yeniden yazılmasını gerektirebileceğini öne sürüyor. Ekip, iç çekirdeğin anizotropisi (malzemenin bileşimi ve yapısının sismik dalga hızını nasıl etkilediğine dair varyasyonlar) modellerini analiz etmek için arama algoritmaları kullandı.

Dünya’nın katmanları boyunca sismik dalga yollarındaki farklılıklar.
Sismik veriler, iç çekirdeğin malzemesinin dalga hızını yönüne bağlı olarak farklı şekillerde etkileyebileceğini gösteriyor. Bazı modeller, sismik dalgaların ekvator doğrultusunda daha hızlı yayıldığını gösterirken; diğerleri Dünya’nın dönüş ekseni boyunca daha hızlı bir yayılımı işaret ediyor. Stephenson’un ekibi, sismik dalgaların “yavaş yönünde” 54 derecelik bir açıda bir değişim tespit etti; “hızlı yön” ise Dünya’nın ekseniyle hizalanmış durumdaydı. Bu durum, demir kristal düzenlemelerinde değişikliklere ya da Dünya’nın oluşumu sırasında iki ayrı soğuma olayına işaret edebiliyor ancak bu detaylar halen belirsiz.
Araştırma, iç çekirdeğin en iç kısmındaki anizotropiye ilişkin önceki çalışmalara uyum gösteriyor ve bu katmanın varlığına dair hipotezi destekliyor ancak özellikle depremlerin ve sismik alıcıların dengesiz dağılımı nedeniyle veri eksiklikleri çalışmanın kesinliğini sınırlıyor. Gelecekteki araştırmalar, bu eksiklikleri giderebilir ve bu en iç katman hakkında daha fazla açıklık sağlayarak Dünya’nın jeolojik tarihi üzerindeki etkilerini ortaya koyabiliyor.
Bu keşif, Dünya’nın yapısına ilişkin anlayışımıza yeni bir boyut katmakla kalmayıp gezegenimizi şekillendiren geçmiş olaylara dair ipuçları da sunuyor. Bu bulgular, Dünya’nın oluşumunun karmaşıklığını ve onun sırlarını çözme yolculuğunun devam ettiğini vurguluyor.
Derleyen: Eliz Canyurt