İsrail Bombalarından Kaçmaya Çalışan İranlılara İnternet Kesintisi

İngiliz insan hakları savunucusu Alp Toker tarafından yönetilen bir internet gözlemcisi olan NetBlocks, İran’ın 12 saatten fazla süredir çevrimdışı olduğunu bildirdi.

Yetkililerin, İsrail’in internet ağını askeri amaçlarla “kötüye kullandığı” iddiasını gerekçe göstererek ülke çapında bir internet kesintisi uyguladığını söyledi. NetBlocks, “Önlem, kritik bir zamanda sakinlerin bilgiye erişimini engellemeye devam ediyor” dedi.

İsrail’in, İran’a ilk saldırısından bu yana, İranlı yetkililer ülkenin yaklaşık 90 milyon insanının internet erişimine düzenli olarak kısmi kısıtlamalar getirdi – hatta birçoğu evlerini daha güvenli yerlere kaçmaya çalışırken bile.

İranlı yetkililer, İsrail’in bombalama kampanyasının sonucu olarak çoğunluğu sivil olmak üzere en az 224 ölüm bildirdi – ancak bu sayıyı günlerdir güncellemediler.

Yetkililer, İran’ın nükleer programında yer alan bir dizi üst düzey askeri lider ve bilim insanının apartman bloklarındaki evlerine düzenlenen saldırılarda öldürüldüğünü ve bunun çok sayıda sivilin ölümüne yol açtığını söyledi.

Washington merkezli İnsan Hakları Aktivistleri grubu, 263 sivil ve 154 güvenlik görevlisi olmak üzere en az 639 kişinin İran’da öldürüldüğünü söylüyor.

İnternet Kesintisinin Sebebi Açıklanmadı

Washington merkezli düşünce kuruluşu Crisis Group’un İran proje direktörü Ali Vaez, İranlı yetkililerin interneti neden engellediğinin belirsiz olduğunu söyledi.

Vaez, “Olası bir neden, hassas bilgilere erişebilecek veya ülkedeki kritik altyapının bir kısmını felç edebilecek bir İsrail siber saldırısından endişe duymaları olabilir. Rejim ayrıca, rejime karşı bir tür ayaklanma korkusuyla iletişimi engellemeye çalışmak istiyor olabilir.” Dedi.

İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Tahran’da rejim değişikliğine ihtiyaç olduğundan bahsetti.

Geçtiğimiz hafta İran’a yapılan ilk saldırılardan sonra konuşan Netanyahu, İranlılara hitaben şunları söyledi: “Hedefimize ulaşırken, sizin de özgürlüğünüze kavuşmanız için yolu açıyoruz. Rejim, kendilerine neyin çarptığını veya neyin çarpacağını bilmiyor. Hiç bu kadar zayıf olmamıştı. Bu, ayağa kalkıp sesinizi duyurmanız için bir fırsat,”

İran’ın Yüce Lideri Ayetullah Ali Hamaney, yarı resmi haber ajansı Tasnim’in yaptığı yorumlarda İran’ın teslim olmayacağını söyledi.

“Savaşa savaşla, bombalamaya bombalamayla, greve grevle karşılık verilecek. İran hiçbir talebe veya emre boyun eğmeyecek.”

İranlılara WhatsApp’ı silmeleri söylendi

İnternet kısıtlamalarına yanıt olarak, teknoloji milyarderi Elon Musk hafta sonu sosyal medya platformu X’te İran’daki Starlink uydu iletişim sistemini etkinleştirdiğini söyledi.

Oradaki internet zaten ağır bir şekilde sansürlenmişti ve yetkililer daha önce popüler muhalefeti bastırmak için internet erişimini kapatmış veya kısıtlamıştı, buna 2022’de rejim karşıtı kadın hakları protestolarını tetikleyen Mahsa Amini’nin ölümü de dahildi.

İranlı yetkililer, bu protestoların ardından WhatsApp’a erişimi 2024 sonuna kadar engelledi.

İran devlet televizyonu, uygulamanın kullanıcı bilgilerini İsrail’e gönderdiğini iddia ederek, İranlılara WhatsApp mesajlaşma platformunu telefonlarından kaldırmalarını söyledi.

Meta’ya ait olan WhatsApp, bunun “insanların en çok ihtiyaç duyduğu zamanda WhatsApp’ı engellemek için bir bahane olarak kullanılacağından endişelendiğimiz yanlış bilgi” olduğunu söyledi.

WhatsApp bir açıklamada, “Tüm kişisel mesajlarınız ve aramalarınız uçtan uca şifreli, bu nedenle bunları göremeyiz. Tam konumunuzu takip etmiyoruz. İnsanların birbirlerine gönderdikleri kişisel mesajların kayıtlarını tutmuyoruz. Hiçbir hükümete toplu bilgi sağlamıyoruz.” dedi.

İranlılar ayrıca ülkenin bankacılık sistemlerindeki kesintiler nedeniyle nakit paraya erişimde veya çevrimiçi ödeme yapmada zorluk çektiklerini bildirdiler.

Derleyen: Damla Şayan