Bill Gates destekli nükleer inovasyon şirketi TerraPower, gelişmiş güç reaktörü inşasının en az iki yıl erteleneceğini çünkü reaktörün tek yakıt kaynağının Rusya olduğunu söyledi.
TerraPower’ın başkanı çarşamba günü yaptığı açıklamada Bill Gates ve ABD Enerji Bakanlığı tarafından desteklenen Wyoming’deki nükleer enerji projesinin, şu anda Rusya’da üretilen özel bir yakıtın tedarik edilmesiyle ilgili endişeler nedeniyle en az iki yıl ertelendiğini söyledi. Milyarder Gates tarafından kurulan bir girişim olan TerraPower, geçen yıl 4 milyar dolarlık Natrium demonstrasyon tesisinin Wyoming, Kemmerer’da 2025’te kapatılacak bir kömür santralinin olduğu yere inşa edileceğini söyledi.
TerraPower dahil ABD şirketleri, karbon emisyonlarını azaltmaya yardımcı olmak için yeni nesil küçük nükleer santraller geliştirmeye çalışıyor. Yüksek testli düşük zenginleştirilmiş uranyum veya HALEU olarak adlandırılan yakıt, mevcut reaktörlerin kullandığı %5’e varan yakıt seviyesinin çok üzerinde. Öyle ki mevcut yakıtların %5’e varan oran, HALEU’da %5 ilâ %20’ye kadar zenginleştirilmiş bir değer buluyor.
Şirketlerin ihtiyacı olan özel yakıt sadece Rus uyruklu bir firmadan temin edilebiliyor. TerraPower CEO’su Chris Levesque bu konu üzerine “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, HALEU yakıtının tek ticari kaynağının artık TerraPower ve sektörümüzdeki diğerleri için tedarik zincirinin uygulanabilir bir parçası olmamasına neden oldu. TerraPower, Natrium reaktörünü faaliyete geçirebilmek için en az iki yıllık bir gecikme bekliyor.” ifadelerini kullanarak projenin ertelenmesinin sebebinin Ukrayna- Rusya Savaşından doğan bir ticaret engeli olduğunu belirtti.
345 megavatlık tesisin 2028’de açılması planlanıyordu. Enerji Bakanlığı, reaktör projelerine yakıt sağlamaya yardımcı olmak için uranyum stoğunun bir kısmını azaltmayı planlıyor. Levesque, TerraPower’ın Enerji Bakanlığı malzemesinin mevcudiyeti de dahil olmak üzere HALEU tedariki hakkında daha fazla şey öğrendiğinde, gelecek yıl bir program yapacağını söyledi. Enerji Bakanlığı, yorum talebine hemen yanıt vermedi. HALEU’nun yerel üretimini artırmak için bir yasa tasarısı hazırlayan Wyoming Cumhuriyetçisi Senatör John Barrasso, “ABD, uranyum için Rusya gibi düşmanlarımıza güvenmek yerine kendi gelişmiş nükleer yakıt tedariğini üretmeli” dedi. Rusya dışında yalnızca bir şirket, ABD merkezli Centrus Energy Corp bu özel yakıtı üretme lisansına sahip ancak ticari miktarlar elde etmesi uzun yıllar alabilir.
Derleyen: Aylin Aşkın