Amazon, salı günü kendisi için ağır bir para cezasıyla sonuçlanabilecek antitröst soruşturmalarının çözümünün bir parçası olarak Avrupa’daki işlerinde bazı önemli değişiklikler yapmayı kabul etti.
AB’nin yürütme kolu olan Avrupa Komisyonu salı günü Amazon’un, şirketin bağımsız satıcıların verilerini kendi yararına kullandığı iddialarını ele almak için bir dizi taahhütte bulunduğunu duyurdu. Düzenleyici kurum, Amazon’un hem bir pazaryeri hem de platformda satış yapan tüccarlar için bir rakip olarak ikili rolüyle ilgili endişelerini dile getirmişti. Amazon ise bölgedeki küçük işletmelerin destekçisi olduğunu savunuyor.
Kasım 2020’de Komisyon, Amazon’a bağımsız satıcıların kamuya açık olmayan iş verilerini kendi perakende işine fayda sağlamak için “sistematik” olarak kullanması nedeniyle bir itiraz beyanı verdi. Ayrıca Amazon’un “satın al kutusu” aracında öne çıkan satıcıları seçmek için belirlediği kriterlerin Amazon’un perakende işine veya kendi teslimat hizmetlerini kullanan satıcılara ayrıcalıklı muamele sağladığı iddialarına yönelik ikinci bir soruşturma açtı.
Salı günü Komisyon, Amazon’un bu uygulamalardan bazılarını değiştireceğine dair güvence verdiğini söyledi. Amazon’un verdiği taahhütlerden biri ise “bağımsız satıcılarla ilgili kamuya açık olmayan verileri perakende işi için veya markalı ve özel etiketli ürünler satmak” politikasını kullanmayı bırakmak oldu. Şirket ayrıca fiyat veya teslimat konusunda ilkinden farklı ikinci bir teklif olduğunda ikinci bir satın alma kutusu göstermeyi ve Prime satıcılarının lojistik veya teslimat hizmetleri için herhangi bir taşıyıcı seçmesine izin vermeyi de kabul etti.
AB’nin rekabetten sorumlu yetkilisi Margrethe Vestager salı günü yaptığı konuşmada “Bugünkü karar, Amazon’un platformundaki tüm oyuncular için bu kuralları belirlemesi yerine gelecekte Amazon’un uyması gereken kuralları belirliyor.” dedi.
Bu yeni kurallarla, rekabet halinde olan bağımsız perakendeciler, taşıyıcılar ve Avrupalı müşteriler daha fazla fırsata ve seçeneğe sahip olacak. Şirket suçlu bulunsaydı küresel yıllık gelirlerinin %10′una varan bir para cezasıyla karşı karşıya kalabilirdi. 2021′de 469,81 milyar dolar gelir elde eden Amazon için bu 47 milyar dolarlık rekor bir ceza anlamına gelebilirdi. Bununla birlikte AB, taahhütlerini ihlal etmesi durumunda Amazon’a yıllık toplam cirosunun %10′unu veya uyumsuzluk gösterdiği her gün için günlük cirosunun %5′i kadar periyodik bir ceza verebilir.
Amazon yaptığı açıklamada, “Avrupa Komisyonu’nun endişelerini giderdiğimiz ve bu sorunları çözdüğümüz için memnunuz” dedi. Bir Amazon sözcüsü ise “Avrupa Komisyonu’nun vardığı ön sonuçların birçoğuna katılmamaya devam etsek de Avrupa’daki müşterilere hizmet vermeye ve mağazalarımız aracılığıyla satış yapan 225.000 Avrupalı küçük ve orta ölçekli işletmeyi desteklemeye devam edebilmemizi sağlamak için yapıcı bir şekilde çalıştık” şeklinde açıklamada bulundu.
Bu gelişme, Dijital Piyasalar Yasası ile Amerikan teknoloji devlerinin iş modellerinde sismik değişiklikler peşinde koşan AB için ince bir zafere işaret ediyor. Geçen ay yürürlüğe giren mevzuat, sözde “bekçi” firmaların daha küçük rakiplerine zarar vermek için pazardaki konumlarını kötüye kullanmasını önlemeyi amaçlıyor.
Bu şirketlerden bazıları için şimdiden önemli değişikliklere neden oluyor. Örneğin Apple, işletmesini DMA ile uyumlu hale getirmek için kullanıcıların App Store’u atlayarak web’den uygulamaları yan yana yüklemelerine olanak tanıyacak değişiklikler üzerinde çalıştığı bildiriliyor.
Derleyen: Enver Çakır
