Teknoloji çağında, yapay zekâ güdümlü tasarımın yükselen dalgasından ve insan yaratıcılar üzerindeki tartışmalı etkisinden esinlenen onformative’in “AI Sculpting” sorgusu: Yapay zekâ yaratıcı olduğunda ne olur? İnsan yaratıcılığı ve makine yapımı çıktılar birbirini nasıl besleyebilir?
Yapay Zekâ Yaratıcı Olduğunda Ne Olur?
Yapay zekânın tasarım alanlarına giderek daha fazla uyum sağlamasıyla birlikte, yaratıcı insan olarak rolümüz hızla değişiyor. Görsel çıktıları öğrenme ve yeniden üretme konusunda insanlardan çok daha hızlı olan makineler verimlilikle hareket ederken, insan yaratıcılar çoğunlukla merakla motive oluyor. Berlin merkezli tasarım stüdyosu, iki ortak yaratıcı (insan ve makine) arasında bir denge arayışına girerek, bir 3D modelin nasıl şekillendirileceğini öğrenen bir makinenin evrimini programlamak, gözlemlemek ve yeniden yorumlamak için bir yapay zekâ araştırma projesi başlattı. Ekip, “Bu birlikte yaratma sürecinin temel yönü, bir dereceye kadar kontrolü elden bırakmamızdır.” diyor.
Deneyler, 3D olarak oluşturulmuş bir sergi ortamında küratörlü bir dizi dijital sanat eseri olarak sunuluyor ve basit bir küpün her yinelemede giderek daha tanınabilir bir şekle dönüşerek sonunda bir insan formuna bürünme yolculuğunu izliyor.
Tarih boyunca insanoğlu, nesnelerin ve o anki malzemelerin estetik amaçlarla manipüle edilmesine büyük ilgi duymuştur. Bu merakı teknoloji ve yapay zekâ çağına taşıyan tasarım stüdyosu onformative, sembolik bir geleneksel heykel aracı olarak bir makine öğrenme süreci ve yapay zekâ modeli tasarladı ve bir pikselin üç boyutlu karşılığını olarak bilinen vokseli kullanarak eğitmeye başladı. Ekip, “Yapay zekâyı yaratıcı olarak en iyi şekilde deneyimlemek ve ondan bir şeyler öğrenmek ana arayışımız oldu.” diyor. Yapay zekâ, belirli bir formu somutlaştırma yolunda sürekli iyileşme arayışında farklı stratejiler geliştirdi. Ekip, takviye öğrenme yoluyla onu farklı araçlar, kurallar ve ödüllerle besleyerek, sonucu değil süreci yönlendirebildi ve ortaya öngörülemeyen nihai formlar çıktı.
Bir 3D modeli şekillendirme hedefine ulaşmak üzere ayarlanan yapay zekâ, ödül ve cezalara dayalı takviye öğrenme yoluyla eğitildi. Belirli bir makine öğrenimi modeli olarak tanımlanan ajan, bir deneme yanılma sürecinde maksimum ödülü aramak üzere programlandı. Büyük bir küp olarak başlayan voksel tabanlı ortamda, ajanın hareket etmesi için sonsuz veri ve net bir ödül yapısı sağlandı. Bu başlangıç yapısından, ajanın önceden tanımlanmış bir hedef duruma yaklaşmak için kütleyi kaldırması gerekiyordu.
Her adımda, ajan nereye gideceğine, kendi etrafındaki bir voksel kütlesini kaldırıp kaldırmayacağına ve nasıl kaldıracağına karar verebilmekte. Öğrenmeyi sağlamak için belirli bir şekilde koşullandırıldı: yabancı kütle çıkarıldığında ödüllendirilmiş ve nihai heykelin bir parçası olması gereken kütle çıkarıldığında cezalandırılmıştır. Deneme ve yanılma yoluyla ajan, istenen şekli elde etmek için kendi stratejilerini oluşturdu.
AI Sculpting’in çok çarpıcı bir sonucu, eğitim sürecindeki muazzam paralellikti. Yapay zekâ aynı anda birçok eğitim seti gerçekleştirebildi ve bu da çok çeşitli heykel çıktılarıyla sonuçlandı. Makinenin öğrenme eğrisindeki evrimini gözlemleyen onformative, sürekli olarak farklı parametreler ve önceden tanımlanmış kurallarla deneyler yaparak stratejileri, davranışları ve görsel çıktıları not etti.
Makinenin Gözünden: Yapay Zekâyı Görselleştirmek
Birlikte yaratma kavramını daha fazla araştıran onformative, süreci yaratıcının bakış açısından görmek için ajanın görüşünü üstlenmeye karar verdi. Tasarım ekibi, ajanın karar verme sürecini yorumlamak amacıyla, 3D ortamdaki bireysel adımlar için güven veya ceza ve ödül gibi yapay zekâ verilerini görselleştirmeyi denedi. Örneğin ajanın blok boyunca izlediği yolu vurgulayarak, yaratım sürecinin kendisine ilişkin başka bir bakış açısı kazandılar.
Son olarak ekip, ajanın aralarından seçim yapabileceği farklı araçlar uygulayarak yaratıcı ifadelerini denedi. Takviyeli öğrenme düzeneği sayesinde bu süreç daha fazla ihtimali doğurdu ve görsel sonuçların yanı sıra çeşitli ve derin stratejilerle sonuçlandı. Ortaya çıkan şekillerin yüzeyindeki farklı araçların izleri göz önünde bulundurulduğunda, şekillendirme süreci görünür hale gelmekte. Çeşitli aletlerin kendine özgü parmak izleri var; pürüzlüden inceye hızlıdan yavaşa… Ajanın farklı bir alet veya yönlendirme yolu seçerek verdiği her kararın farklı bir görsel sonucu ve etkisi oldu.
Derleyen: Onur BEDEK
