- Böceklerin antenlerinin sanayi, ulaşım, orman yangınları ve diğer hava kirliliği kaynakları sonucunda oluşan partikül maddelerle kirlendiğinde yiyecek ve eş bulma yeteneğinin azaldığı bildirildi.
- Sinirsel testler de anten kirliliğinin, sineklerin beyinlerine gönderilen kokuyla ilgili elektrik sinyallerinin gücünü önemli ölçüde azalttığını, yani kokuları algılama kapasitelerini tehlikeye attığını doğruladı.
- Antenleri kirlenen böceklerin işlevlerini yerine getiremedikleri için popülasyonları düşmekte.
Melbourne Üniversitesi, Pekin Ormancılık Üniversitesi ve California Davis Üniversitesinden araştırmacılar, bir böceğin antenlerinin sanayi, ulaşım, orman yangınları ve diğer hava kirliliği kaynaklarından gelen partikül maddelerle kirlendiğinde yiyecek ve eş bulma yeteneğinin azaldığını bildiriyor.
Nature Communications’da yayımlanan makalenin yazarlarından Melbourne Üniversitesi araştırmacısı Profesör Mark Elgar, çalışmanın insanları böcek popülasyonları için potansiyel olarak önemli bir riske karşı uyardığını söyledi. Profesör Elgar, “Partikül maddeye maruz kalmanın böcekler de dahil olmak üzere organizmaların sağlığını etkileyebileceğini bilmemize rağmen araştırmamız, böceklerin yiyecek ve eş bulmak için kokuları tespit etme konusundaki önemli yeteneklerinin de azaldığını gösteriyor. Bu durum, orman yangınlarından sonra ve kirlilik kaynağından uzaktaki habitatlar da dahil olmak üzere popülasyonların azalmasına neden olabilir.” diye açıkladı.
Birçok böcek, gıda dayanağımız olan neredeyse tüm ürünler de dahil olmak üzere bitkilerin tozlaşmasında ve çürüyen maddelerin parçalanarak besinlerin geri dönüştürülmesinde kritik bir rol oynamakta.
Araştırma ekibi konuyla ilgili çeşitli deneyler gerçekleştirdi:
- Taramalı elektron mikroskobu kullanan araştırmacılar, hava kirliliği arttıkça karasineklerin hassas antenlerinde daha fazla partikül madde toplandığını tespit etti. Bu malzeme havada asılı duran katı parçacıklar veya sıvı damlacıklardan oluşur ve kömür, petrol, benzin veya odun ateşinden kaynaklanan toksik ağır metaller ve organik maddeler içerebilir.
- Araştırmacılar karasinekleri 12 saat boyunca Pekin’de farklı seviyelerdeki hava kirliliğine maruz bırakıp sinekleri Y şeklindeki bir tüp labirente yerleştirdi. Kirlenmemiş sinekler tipik olarak Y labirentinin yiyecek veya seks feromonlarının kokusuna giden yolu seçerken, kirlenmiş sinekler yarı yarıya rastgele bir yol seçti.
- Sinirsel testler, anten kirliliğinin sineklerin beyinlerine gönderilen kokuyla ilgili elektrik sinyallerinin gücünü önemli ölçüde azalttığını, yani kokuları algılama kapasitelerini tehlikeye attığını doğruladı.
Buna ek olarak, Victoria kırsalında orman yangınlarından etkilenen bölgelerde devam eden araştırmalar; arılar, eşek arıları, güveler ve sinek türleri de dahil olmak üzere çeşitli böceklerin antenlerinin, yangın cephesinden önemli mesafelerde bile duman partikülleri tarafından kirlendiğini gösterdi.
Böcek antenleri, bir besin kaynağından, potansiyel bir eşten veya yumurtlamak için iyi bir yerden yayılan koku moleküllerini algılayan koku alma reseptörlerine sahip. Bir böceğin antenleri partikül madde ile kaplıysa, koku reseptörleri ile hava kaynaklı koku molekülleri arasında teması önleyen fiziksel bir bariyer oluşur. Profesör Elgar, “bu durumun böcek popülasyonlarının azalmasına neden olduğunu” bildirdi.
Dünya kara kütlesinin yaklaşık %40’ı, Dünya Sağlık Örgütünün tavsiye ettiği yıllık ortalamanın üzerinde partikül hava kirliliği konsantrasyonlarına maruz kalmakta. Profesör Elgar, “Şaşırtıcı bir şekilde, bu durum birçok uzak ve nispeten bozulmamış habitatı ve ekolojik öneme sahip alanları da içeriyor. Çünkü partikül materyali hava akımları ile binlerce kilometre taşınabiliyor.” dedi.
Derleyen: Alp Eren Gümüş
