- Fizikçiler, kuantum alanlarındaki tek taraflı manyetizmaya ışık tutan, süper soğuk bir gazdaki dairesel yapılar olan Alice Halkalarını gözlemledi.
- Bu halkalar, tipik tek kutuplulardan daha uzun süre varlığını sürdürüyor ve merkezden geçerken diğer tek kutupluların ayna versiyonlarına dönüşmesine neden olabiliyor.
- Pratik uygulamalar belirsizliğini korurken bu keşif, kuantum alanlarına ve evrenin temel bileşenlerine dair bilgiler sunuyor.
Fizikçiler son zamanlarda süper soğuk bir gazda “Alice Halkaları” adı verilen garip döngüler gözlemlediler. Bu, kuantum alanlarındaki tek taraflı manyetizmanın ilgi çekici bir yönüne ışık tuttu.
Adını Harikalar Diyarı’nın Alice’inden alan Alice halkaları, Amerikan ve Finli araştırmacılarının iş birliği ile keşfedildi. Ekibi oluşturan araştırmacılar; daha önce kuantum alanlarda bulunan, izole manyetik kutuplara benzeyen topolojik monopollerin çalışmasına önemli katkılarda bulunmuşlardı.
Monopoller, zor yakalanan varlıklar ve bir versiyonu varsayımsal temel parçacık olarak varlığını sürdürüyor. Kuantum alanlarında ortaya çıkabiliyor, tek taraflı manyetizma sergileyebiliyor ve kaybolmadan önce kısa süreliğine belirginleşiyor.
Finlandiya’daki Aalto Üniversitesinden fizikçi Mikko Möttönen ve meslektaşları, monopol araştırmalarının öncüsü oldular. 2015 yılında, Bose-Einstein yoğuşması (BEC) olarak bilinen rubidyum atomlarının süper soğuk durumundaki topolojik bir monopolü izole ettiler.
Daha sonra yapılan bir keşif; monopollerin başka bir ilgi çekici yapıya, Alice Halkalarına, dönüşebileceğini gösterdi. Alice Halkaları, 80 milisaniyeden fazla süren tipik monopollerden daha uzun süre varlığını sürdürüyor.
Bir kuantum alanında Alice Halkasının merkezinden geçmek, diğer monopollerin ayna versiyonlarına dönüşmesine ve halkanın özelliklerinin değişmesine neden olabiliyor.
Her ne kadar bu bulguların pratik uygulamaları belirsiz olsa da kuantum alanına dair temel bilgiler sunarak evrenin en derin bileşenlerine, maddeye ve bilgiye ilişkin anlayışımıza potansiyel olarak katkıda bulunuyor. Bu keşifler, yeni bilimsel keşif ve ilham alanlarının kapılarını açıyor.
Derleyen: Eliz Canyurt
