- Fas’ta yaşanan 6,8 büyüklüğündeki depremin ardından uydular, Fas’ın haritasını çıkardı.
- Toplanacak bilgiler, Yüksek Atlas dağlarında depremden etkilenen kasaba ve köylere ulaşmaya çalışan müdahale ekipleri için hayati önem taşıyor.
Çıkarılan harita ile keskin yörünge görüntüleri, altyapının en çok nerede etkilendiğini gösterecek. Heyelanlarla mücadele etmek zorunda kalan yardım görevlileri, uzay görüntüleri sayesinde kendilerini engelleyebilecek rotalardan kaçabilecekler.
Uydulardan elde edilen geleneksel görsel verilere ek olarak başka analiz türleri de kullanıma sunuluyor. Elde edilen haritalar, deprem günü açığa çıkan enerjiyle zeminin nasıl sarsıldığını ortaya koyuyor.
Avrupa Birliği’nin Sentinel-1a uydusu, pazartesi günü saat 06.30 civarında, 700 km yükseklikte Fas üzerinde kuzeyden güneye geçerek zemini gözlemledi. Sentinel, gece ve gündüz her türlü hava koşulunda zemini algılayabilen bir radar cihazı taşıyor. Uydu, dünyanın depreme yatkın bölgelerini düzenli olarak tarıyor ve yüzeylerde gerçekleşen ufak yükseklik değişikliklerinin bile izini sürüyor.
Araştırmacılar “önce” ve “sonra” görünümleri karşılaştırmak için interferometri tekniğini kullanıyor. Bu yönteme göre, haritadaki mavi renkler zeminin yukarı doğru hareketini gösteriyor. Sentinel bunu kendisiyle yüzey arasındaki mesafenin kısalması olarak algılıyor. Sarı/turuncu renkler ise Avrupa uzay aracının mesafeyi ölçtüğü önceki zamandan bu yana zeminin düştüğünü gösteriyor.
Uyduya göre yukarıya doğru gerçekleşen en büyük hareket 15 cm’yi buluyor. Maksimum düşüş ise yaklaşık 10 cm. Ancak bunlar tam yükseklik değişiklikleri değil çünkü Sentinel yere belli bir açıdan bakıyor. Bu nedenle yüzeydeki maksimum dikey deformasyonlar biraz daha büyük olabiliyor.
Bilim insanları, depremi ve gelecekteki tehlike risklerini anlamaya çalışmak için buna benzer bir interferometrik analiz kullanacak. Geçtiğimiz günlerde, İngiliz bilim insanları, Sentinel-1 gibi uyduların geliştirilmesinde bir kez daha liderlik rollerini üstlenmelerine olanak sağlayacak olan AB’nin Copernicus Dünya gözlem sistemine yeniden katıldı.
Derleyen: Damla Şayan