- Bilinç bilimi alanındaki yeni bir tartışma, Giulio Tononi tarafından önerilen entegre bilgi teorisi etrafında yoğunlaşıyor.
- Bu teori, bilincin bir sistem içindeki “bütünleşik bilgi” ile ilişkili olduğunu ileri sürüyor.
- Ancak 124 bilinç bilimcisi ve filozoftan oluşan bir grup, bunu “sahte bilim” olarak eleştiren açık bir mektup yayımladı ve bu, bilim camiasında hararetli tartışmalara yol açtı.
Bilinç bilimi alanı, felsefi karmaşıklıklarla ve sınırlı deneysel verilerle işaretlenmiş zorlu bir alan. Bilinç Biliminin Bilimsel Araştırılması Derneğinin toplantısında rakip teoriler arasında yapılan ve yakın zamanda gerçekleşen deneysel yarışmanın sonuçları büyük ilgi uyandırdı.
“Entegre bilgi teorisi” veya “küresel çalışma alanı teorisi”ni destekleyen yarışma sonuçları sonuçsuz kaldı. Kimisi “bütünleşik bilgi teorisi”ni desteklerken kimisi de “küresel çalışma alanı teorisi”ne ağırlık verdi. Sonuçlar, Science ve Nature dergilerinin yanı sıra New York Times ve The Economist gibi büyük yayın organlarında da yer aldı.
Asıl heyecan, eylül ayında 124 bilinç bilimci ve filozofunun entegre bilgi teorisini “sahte bilim” olarak eleştiren açık bir mektup yayımlamasıyla ortaya çıktı.
Giulio Tononi tarafından önerilen entegre bilgi teorisi, bilincin bir sistemin içindeki “entegre bilgi” ile eş değer olduğunu iddia ediyor ve bireysel bileşenlerin, bilginin ötesine uzandığını öne sürüyor. Eleştirmenler; “bilincin önde gelen bir teorisi değil”, “sonuçlarıyla ilgili endişeler” ve “sahte bilimsel olma iddiası” olmak üzere üç ana noktayı tartışıyor.
Entegre bilgi teorisi, bilim camiasında büyük destek gören ve önde gelen bir teori olarak kabul ediliyor. Klinik uygulamalarıyla ilgili endişeler, klinik uygulamalar üzerindeki etkisi ve etik düşünceler gibi çeşitli bilinç teorilerine uygulanıyor.
Sahte bilim suçlaması, birçok bilinç teorisinin paylaştığı bir zorluk olan ampirik testlerin zorluğuna dayanıyor. Ancak teori, test edilebilir tahminler üreterek onu bilimsel hâle getirdi. Sahte bilim olarak etiketlemek onu haksız yere reddediyor ve bilimsel süreçlere olan güveni zayıflatıyor.
Entegre bilgi teorisi etrafında yaşanan son polemik, bilinç bilimi alanındaki zorlukları ve tartışmaları yansıtıyor. Eleştiriler ve endişeler haklı olsa da entegre bilgi teorisinin sahte bilim olduğunu ilan etmek, bilimsel ilerlemeyi ve sağlıklı tartışmaları engelleyebilir.
Derleyen: Eliz Canyurt
