- Çekirdeğinin soğuması nedeniyle son birkaç yüz milyon yılda Ay’ın çevresi yaklaşık 45 metre kadar küçüldü.
- Ay’ın kırılgan yüzeyindeki bu büzülme, güney kutup bölgesinde çatlaklar ve kusurlar oluşturdu.
- NASA’nın Artemis III inişleri için önerilen bölgelerde ortaya çıkan bu kusurlar, sismik aktivite ve olası Ay depremleri nedeniyle insan keşfi için riskler içeriyor.
Ay, çekirdeğinin kademeli olarak soğuması nedeniyle son birkaç yüz milyon yılda çevresi 45 metreden fazla azalarak önemli derecede büzülme yaşadı. Bu büzülme, Ay’ın kırılgan yüzeyinde özellikle güney kutup bölgesinde çatlaklar ve kusurların oluşmasına neden oldu.
The Planetary Science Journal’da yayımlanan bir makalede ayrıntılı olarak açıklanan bu faylar, NASA tarafından önerilen gelecekteki mürettebatlı Artemis III inişleri için potansiyel sonuçlarla birlikte güçlü Ay depremleriyle ilişkilendirildi.
Thomas R. Watters liderliğindeki çalışma, Ay’ın devam eden büzülmesinin yüzeyin eğrilmesine yol açabileceğini ve bu durumun insanlı keşifler için risk oluşturabileceğini keşfetti. Ekip, yüzey eğimi stabilitesini simüle etti ve deprem sarsıntısı tarafından tetiklenen toprak kaymaları için savunmasız bölgeleri belirledi. Yüzeye yakın fayların neden olduğu sığ Ay depremlerinin saatlerce sürebildiği ve Ay’daki yapılara ciddi zararlar verebileceği tespit edildi.
Ortak yazar ve Jeoloji Profesörü Nicholas Schmerr, Ay yüzeyinin gevşek ve sağlam olmayan doğasının onu sallanmaya ve toprak kaymalarına yatkın hale getirdiğini vurguladı.
Araştırmacılar, kalıcı karakollar planlarken Ay’ın sismik aktivitesini dikkate almanın önemini belirtti.
NASA’nın Ay’da uzun vadeli bir planı hedefleyen Artemis görevleri ile bu çalışma; potansiyel mühendislik zorluklarına hazırlık yapılmasına, astronotların ve altyapının güvenliğinin sağlanmasına yardımcı oluyor. Mürettebatlı Artemis görevlerinin tarihi yaklaştıkça Ay’ın sismik risklerini anlamak ve azaltmak başarılı insan keşifleri için hayati önem taşıyor.
Derleyen: Eliz Canyurt
