- Bir süredir yaşanan güneş fırtınaları, Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresinin G1’den G5’e kadar olan ölçeğinde G5 seviyesine ulaştı.
- Jeomanyetik fırtınalar gerçek zamanlı kinematik sistemlerin ve GPS uydularının doğruluğunu etkiliyor.
- Bozulan GPS sistemleri, ekim zamanında olan çiftçilerin işlerini tehlikeye atıyor.
Son iki gecedir Amerika Birleşik Devletleri’nde Kuzey Işıkları ile insanları büyüleyen güneş fırtınaları GPS uydularını bozarak bazı çiftçilerin faaliyetlerini olumsuz etkiliyor. 404 Media’nın haberine göre Sorunlar, mısır çiftçileri için çok önemli bir ekim tarihi yaklaşırken birçok çiftçiyi ekimi durdurmaya zorladı.
Fırtınaların bazı GPS sistemlerini geçici olarak devre dışı bıraktığı ve bunun da RTK (gerçek zamanlı kinematik) sistemlerinin doğruluğunu bozduğu bildirildi. John Deere ve diğer markaların traktörleri, ekin ekme ya da gübreleme gibi tarım işlerini gerçekleştirirken santimetre düzeyinde konumsal doğruluk için RTK kullanıyor.
Kansas ve Nebraska John Deere bayisi Landmark Implement’in hafta sonu yaptığı uyarıya göre tehlikeye giren sistemler, kesintiler sırasında ekime devam edenler için tarlada ciddi kaymalara ve hatta bazı başlık değişikliklerine neden oldu. Landmark, ekilen sıraların daha sonra ilgilenme zamanı geldiğinde bir traktör yönlendirme sistemi olan AutoPath’in düşündüğü yerde olmayacağını ve GPS sistemleri tehlikedeyken ekilen tarlalarda bunu kullanmanın zor veya imkânsız olabileceğini söyledi.
Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresine (NOAA) göre yirmi yılı aşkın bir süredir Dünya’yı vuran en kötü güneş fırtınalarının yakında dinmesi beklenirken mısır mahsulleri için kritik bir dönemden geçiliyor. Onarım hakkı savunucu grubu Repair.org’dan Willie, Cade 404 Media’ya yaptığı açıklamada 15 Mayıs’ın mısır ekimi için kritik bir tarih olduğunu belirterek, mısır çiftçilerinin o tarihe kadar ürünlerini ekemezlerse bunun büyük bir sonuçları olacağını söyledi.
Çiftçi Tom Schwarz, güneş fırtınalarının faaliyetlerini durdurduğunu ve şimdi hava tahminlerinin ekimi daha da erteleme tehdidinde bulunduğunu söyledi. Schwarz ve diğer çiftçiler, traktörlerin aralarında ilerlemek için kullandıkları şeritlerin kenarına kadar ekin ekmek için RTK sistemlerini kullanıyor. Ekim sırasında GPS’in hatalı olması durumunda, insan sürücüler traktörleri sıraların arasında tutmak için yeterince hızlı veya yeterince iyi yönlendiremediğinden daha sonra ekinleri yok etme riskiyle karşı karşıya kalıyorlar.
Geniş ölçekte bakıldığında, günümüzde yapılan çiftçilik büyük ölçüde yüksek teknolojiye, genellikle yüksek oranda otomatikleştirilmiş traktörlere ve diğer ekipmanlara dayanıyor. Bu ekipmanlar arızalandığında, çiftçilerin genellikle başvurabilecekleri bir merci yok çünkü mahsullerinin tüm yaşam döngüsü bu teknolojiye bağlı. Bu bağımlılık, şu anda onarım hakkı yasalarının arkasında bu kadar büyük bir ivme olmasının nedeninin bir parçası. Çünkü çiftçiler traktörleri bozulduğunda bunun için üreticilere borçlu olmak yerine tamir edebilmek istiyorlar.
Jeomanyetik fırtınalar, plazma ve manyetize parçacıkların koronal kütle püskürmeleri adı verilen olaylarla güneşten dışarı fırlatılmasıyla oluşur. NOAA bunları G1’den G5’e kadar giderek şiddetlenen bir ölçekte derecelendirir. Son birkaç gündür Dünya’yı vuran fırtına G5’e ulaştı. Böylesine güçlü fırtınalar gezegenimizde Starlink uydusunun devre dışı kalması gibi büyük sorunlar yaratabilir.
NOAA, G4 veya daha yüksek şiddetli güneş fırtınalarının bugün tekrar meydana gelebileceğini söylüyor. Şimdiye kadar fırtınalar güneş fırtınasıyla ilgili yaygın kesinti raporlarına yol açmadı. Ancak Reuters’in yazdığı kadarıyla Starlink performans düşüklüğü yaşarken Reddit’te bazıları uçuş sistemleri veya HAM radyo iletimleriyle ilgili sorunlar bildirdi.
Derleyen: Esin Özcan
