- “Åžimdiye kadar, implantasyon sonrası geliÅŸime iliÅŸkin bilgimizin çoÄŸu, sabit zaman noktalarında, statik slaytlar üzerinde yapılan çalışmalardan elde ediliyordu.”
- Aslında, canlı varlıklar olarak ilk gelişmelerimiz bıldırcınlarınkine benzer ve embriyoları yumurtaların içinde büyüdüğü için nispeten kolay taranabiliyorlar.
Gelişen fetüslere daha yakından ve gerçek zamanlı bir bakış atmak ve doğum kusurları ile diğer sağlık sorunlarının potansiyel nedenlerini daha iyi anlamak için bilim insanları, beklemediğiniz bir kaynağa yöneldi: bıldırcın yumurtası.
Aslında, canlı varlıklar olarak ilk gelişmelerimiz bıldırcınlarınkine benzer ve embriyoları yumurtaların içinde büyüdüğü için nispeten kolay taranabiliyorlar. Kuş yumurtaları uzun zamandır bilim insanları tarafından embriyoların incelenmesi için tercih edilmektedir .
Avustralya’daki araÅŸtırmacılar, erken embriyonun yapısını oluÅŸturan aktin sitoskeletonu adı verilen aktin proteinlerine baÄŸlanan bir floresan peptidi ifade etmek için yetiÅŸtirilen bıldırcınları taşıyan yumurtaları kullandılar. Bu yaklaşım, hücrelerin göç etmesini ve organları oluÅŸturmak için bir araya gelmesini izlemelerine olanak saÄŸladı.
Queensland Ãœniversitesi’nden geliÅŸim biyoloÄŸu Melanie White, “Ä°lk kez önemli erken geliÅŸim süreçlerinin yüksek çözünürlüklü, gerçek zamanlı görüntülerini gördük” diyor .
Ekip, kalp, beyin ve omurilik oluşumunun çok erken aşamalarını görebildi. Hücrelerin hareketini özetleyen floresan işaretleyiciyi yakalamak için çeşitli mikroskop aletleri kullanıldı.
Yapılan gözlemlerden biri , merkezi sinir sisteminin öncüsü olan nöral tüpün, hücrelerin bir araya gelmesiyle ‘fermuarlanarak’ kapandığıydı.
White, “Hücrelerin çıkıntılarıyla açık nöral tüpün karşı tarafına nasıl ulaÅŸtığını gördük; hücreler ne kadar çok çıkıntı oluÅŸturursa, tüp o kadar hızlı kapanıyordu,” diye açıklıyor .
“Bu süreç ters giderse veya bozulursa ve tüp insan geliÅŸiminin dördüncü haftasında düzgün kapanmazsa, embriyonun beyin ve omurilik kusurları olur.”
Bıldırcınların kalbini oluşturacak kök hücrelerde de benzer bağlantılar oluşmuştu .
White, “Embriyonun derinliklerindeki kalp kök hücrelerinin ilk temasını oluÅŸturan çıkıntılar ve birbirlerine tutunarak çevrelerine ve birbirlerine tutundukları filopodiaları görüntüleyebildik” diyor .
“Bu, hücrenin aktin sitoskeletonunun canlı görüntülemede bu teması kolaylaÅŸtırması açısından ilk kez bir insanın yakaladığı bir durum.”
Erken yaşam hakkında büyüleyici bir bakış açısı sunmanın yanı sıra, çalışma doğum kusurlarının nasıl ve neden meydana geldiğine dair bilgimizi artırmak için önemlidir . Bağlantı süreçleri başarısız olduğunda, bu gelişmekte olan bebek için sorunlara yol açabilir.
Bu biyolojik dönüşümlerin gerçek zamanlı ve en küçük ölçeklerde gerçekleştiğini görmek, gelecekte doğum kusurları riskini azaltmak veya en azından belirlemek için faydalı olabilir. Ekip tarafından bu süreci kullanan bıldırcın yumurtaları üzerinde daha fazla çalışma planlanıyor.
Bilim insanları rahimde neler olduğuna dair modellerini ve anlayışlarını geliştirmeye devam ediyorlar ve bu sayede mümkün olduğunca daha sağlıklı gebelikler yaratmak için çalışabiliyoruz.
White, “Amacımız gelecekte hedeflenebilecek veya doÄŸuÅŸtan gelen doÄŸum kusurlarının taranmasında kullanılabilecek proteinler veya genler bulmak” diyor .
“Bu yeni bıldırcın modelinin gerçek zamanlı geliÅŸimi incelemek için sunduÄŸu olanaklar bizi çok heyecanlandırıyor.”
Derleyen: Enis Yabar
