- Son araştırmalar, vahşi şempanzelerin insanlarla benzer şekilde jest ve yüz ifadeleri kullanarak sıralı konuşma yaptığını ortaya koydu.
- Şempanzelerin yanıt verme süreleri 1,600 milisaniyeden 8,600 milisaniyeye kadar değişiklik gösterirken bu varyasyon doğal ortamların etkisiyle açıklanıyor.
- Araştırma, bu benzerliklerin insan ve şempanze iletişimi arasındaki evrimsel bağlantıyı anlamamıza yardımcı olduğunu vurguluyor.
Son araştırmalar, vahşi şempanzelerin konuşma biçimlerinin insanlarınkilere şaşırtıcı derecede benzediğini ortaya koydu. St Andrews Üniversitesinden Prof. Cat Hobaiter’ın da dahil olduğu bilim insanları, şempanzelerin insan etkileşimlerine benzer şekilde sırayla konuşma yaptıklarını keşfettiler.
Şempanzeler, ellerin hareketleri ve yüz ifadeleri gibi jestler kullanarak iletişim kuruyor ve sıra bekleyerek insan konuşmasını yakından taklit eden duraklamalar yapıyorlar. Bu araştırma, insan ve şempanze iletişim yapıları arasında derin bir evrimsel bağlantı olduğunu öne sürüyor.
Prof. Hobaiter, şempanzelerin de insanlar gibi genellikle yanıt vermeden önce yaklaşık 200 milisaniye durakladıklarını belirtti ancak konuşma zamanlamalarının önemli ölçüde değişebileceğini vurguladı. İnsanların bazı kültürel farklılıklar gösterdiği (örneğin, Japonca konuşanlar Danimarkaca konuşanlardan daha hızlı yanıt verir), şempanzelerin zamanlamaları ise jest tamamlanmadan önce 1,600 milisaniyeden 8,600 milisaniyeye kadar değişiklik gösterdi. Bu değişkenliğin şempanzelerin doğal ortamlarda iletişim kurmaları ve bu nedenle daha geniş bir davranış yelpazesine sahip olmalarıyla ilgili olduğu belirtiliyor; bu da zaman zaman kesintilere ve gecikmelere neden olabiliyor.
Araştırma, Uganda ve Tanzanya’daki beş şempanze topluluğunun kapsamlı gözlemlerini içeriyordu. 250’den fazla şempanzeden 8,000’den fazla jest kaydedilip analiz edildi. St Andrews Üniversitesinden Dr. Gal Badihi, bu jestlerin sosyal etkileşimleri yönetmede örneğin çatışmalardan kaçınmada ve yiyecek paylaşımı veya bakım gibi aktiviteleri koordine etmede kritik bir rol oynadığını belirtti. Örneğin, bir şempanze yiyecek talep etmek için jest yapabiliyor ve karşılık olarak diğer şempanze bu talebi kabul edebiliyor veya reddedebiliyor.
Bu bulgular, iletişimin evrimsel kökenlerini anlamaya katkıda bulunarak konuşma kurallarımızın nasıl evrimleşmiş olabileceğini vurguluyor. Gelecek çalışmalar, daha uzak akrabalık ilişkisine sahip primat türlerinin incelenmesiyle primatlarda ve insanlarda karmaşık iletişim sistemlerinin gelişimi hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir.
Derleyen: Eliz Canyurt
