- Göbekli Tepe, Türkiye’de 10.000 yıl öncesine tarihlenen ve potansiyel bir erken astronomik gözlemevi olarak değerlendirilen bir antik tapınak.
- Martin Sweatman’ın analizleri, buradaki oymaların erken bir takvim sistemini ve göksel olayları temsil edebileceğini öne sürüyor.
- Sweatman, bu bulguların tarımda ilerlemeleri ve erken yazının gelişimini etkileyen bir kuyruklu yıldız olayına işaret edebileceğini belirtiyor.
Türkiye’de bulunan eski bir tapınak olan Göbekli Tepe, 10.000 yıldan daha uzun bir süre önceye tarihlenen olağanüstü bir kalıntı ve en eski yapılar arasında yer alıyor. Aynı zamanda astronomik gözlemler için potansiyel bir yer olarak da değerlendiriliyor.
Son araştırmalar, Göbekli Tepe’nin erken dönem bir gözlemevi olarak özellikle göksel olaylara odaklanmış olabileceğini öne sürüyor. “Vulture Stone” olarak adlandırılan bir sütundaki oyma figürü keşfedildi. Bu oyma bir kuş ve karmaşık desenlere sahip; zamanı ve mevsim değişimlerini takip etmek için kullanılan en eski takvim kanıtı olabiliyor.
Kimya mühendisi Martin Sweatman, bu analizlerin öncüsü oldu. Önceki çalışmaları, Vulture Stone üzerindeki oymaların takımyıldızları temsil edebileceğini ve yaklaşık 13.000 yıl önce bir kuyruklu yıldız çarpması kaydettiklerini gösterdi. Bu olay, Younger Dryas mini buzul çağı ve Neolitik Devrim olarak bilinen önemli tarım gelişmelerinin yaşandığı bir dönemle örtüşüyor. Sweatman’ın son analizinde, Göbekli Tepe’nin sütunlarındaki V şeklindeki işaretlerin bireysel günleri temsil edebileceği öne sürülüyor. Bu işaretleri sayarak bir sütunun 365 gün olan bir yılı, 12 ay ve Güneş yılına uyum sağlamak için 11 ek günle böldüğü anlaşılıyor.
Ayrıca Sweatman, Vulture Stone üzerindeki V sembolüyle süslenmiş kuşun yaz dönümüne ve muhtemelen zamanın geçişine işaret ettiğine dair yorumda bulunuyor. Benzer semboller, diğer sütunlarda ve eserlerde de görülüyor; bu da kozmik olayları izlemek için bir sistemin varlığını ima ediyor. Önceki bulgular, bu oymaların Dünya’nın devinim hareketi ve meteor yağmurlarıyla bağlantılı olduğunu gösterdi ve Göbekli Tepe’yi önemli astronomik olaylarla ilişkilendirdi.
Sweatman’ın teorileri, bazı arkeologlar tarafından şüpheyle karşılanmış olsa da araştırmaları eski insanların astronomik bilgi anlayışımıza derinlik kazandırıyor. Sweatman, felaket niteliğindeki kuyruklu yıldız olayının tarımda ilerlemeleri teşvik etmiş olabileceğini ve muhtemelen erken yazının gelişimini etkileyebileceğini öneriyor. Bu devam eden araştırmalar, erken medeniyetlerin çevrelerini gözlemleme ve kaydetme konusundaki karmaşıklığını vurguluyor.
Derleyen: Eliz Canyurt
