İfade özgürlüğünün savunucusu ve gözetleme karşıtı bir ikon olarak bilinen Telegram kurucusu Pavel Durov’un Fransa’da tutuklanması, teknoloji dünyasında şok etkisi yaratmıştı. Bu kapsamlı dosya haberde, Durov’un tutuklanmasının ardındaki gerçekleri, Telegram’ın çalkantılı geçmişini ve dijital dünyada ifade özgürlüğü ile güvenlik arasındaki hassas dengeyi inceliyoruz.
Detaylar dosyamızda…
Pavel Durov Kimdir?
Rusya doğumlu Pavel Durov, dünyanın en popüler mesajlaşma uygulamalarından Telegram’ın kurucusu ve CEO’su. Aynı zamanda Rusya’nın Facebook’u olarak bilinen VKontakte’nin de kurucusu olan Durov, 2014 yılında Rus hükümetinin baskıları nedeniyle ülkesini terk etmek zorunda kalmıştı. O günden bu yana “dijital göçebe” olarak farklı ülkelerde yaşayan Durov, kendisini ifade özgürlüğü ve gizlilik haklarının sıkı bir savunucusu olarak tanımlıyor.
Durov’un Tutuklanması
Ağustos 2024’te, Durov Azerbaycan’ın Bakü kentinden Fransa’nın Paris kentine giderken, Le Bourget Havalimanı’nda Fransız polisi tarafından tutuklandı. Bu beklenmedik olay, teknoloji dünyasında büyük şaşkınlığa neden oldu. Tutuklama, Telegram’ın yasadışı faaliyetleri engellemede yetersiz kaldığı ve Fransız yetkililerle işbirliği yapmadığı iddialarıyla gerçekleşti.
Fransız devleti Telegram’ı on iki suçlamayla suçluyor
Durov’un gözaltına alınmasının ardından Paris savcılığı 26 Ağustos’ta bir basın açıklaması yayınladı, 2024, Durov’un kimliği belirsiz kişileri içeren bir ceza soruşturmasının parçası olarak gözaltına alındığını belirtiyor; on iki suçlamayla karşı karşıya. İddialar arasında yetkililer tarafından talep edilen bilgileri vermeme ve pornografi, uyuşturucu ve bilgisayar korsanlığı araçlarının dağıtımında suç ortaklığı yer alıyor.
Wall Street Dergisi Fransız istihbarat servislerinin 2017 yılında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) istihbarat teşkilatlarıyla ortak bir operasyon gerçekleştirdiği ve bu operasyon sırasında Durov’un iPhone’unun hacklendiği bildirildi. “Purple Music” adlı operasyon, Fransızların İslam Devleti’nin (IŞİD) uygulamayı militan toplamak ve saldırılar planlamak için kullandığı yönündeki endişeleri nedeniyle başlatıldı.
Telegram’ın Karanlık Yüzü
Durov, Telegram’ı ifade özgürlüğü ve gizlilik odaklı bir platform olarak tanıtıyordu. Ancak uygulama, teröristler, suçlular ve nefret grupları tarafından da aktif olarak kullanılıyordu. Fransız yetkililer, Telegram’ın platformdaki yasadışı içerikleri kaldırma ve soruşturmalara yardımcı olma konusunda yeterince çaba göstermediğini iddia ediyordu.
Durov’un Savunması
Durov ise tutuklanmasının ardından yaptığı açıklamada, Telegram’ın AB yasalarına uyduğunu ve içerik yönetiminin “endüstri standartları dahilinde” olduğunu savundu. Ayrıca, kolluk kuvvetlerinin taleplerine yanıt verdiklerini ve terörizmle mücadele konusunda işbirliği yaptıklarını belirtti.
Dava ve Sonuçları
Durov, organize suç ve yasadışı işlemlere olanak sağlayan bir çevrimiçi platform yönetmekle suçlandı. 5 milyon Euro kefalet ödeyerek serbest kalan Durov’un ülkeyi terk etmesi yasaklandı ve haftada iki kez polis karakoluna gitmesi emredildi.
Dijital Dünyada İfade Özgürlüğü ve Güvenlik Dengesi
Durov’un tutuklanması, dijital dünyada ifade özgürlüğü ile güvenlik arasındaki hassas dengeyi bir kez daha gündeme getirdi. Platformlar, bir yandan ifade özgürlüğünü korurken, diğer yandan da yasadışı faaliyetlerin ve zararlı içeriklerin yayılmasını engellemek zorunda.
Durov’un 100’den fazla biyolojik çocuğu var
Rus medyası 2014 yılında Durov’un 2009 ve 2010 yıllarında doğan iki çocuğu olduğunu bildirmişti.
Şu anda İsviçre’de yaşayan eski ortağı Bolgar, ABD’li medya kuruluşu Forbes’un milyarder sıralamasının, Durov’un çocuklarının sayısına kendi üç çocuğunun da dahil edilmesi yönünde güncellenmesini istedi.
Talebin ardından Durov, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, sperm bağışı programına katılması sayesinde şu anda 100’den fazla çocuğun biyolojik babası olduğunu duyurdu.
Durov iki devlet başkanıyla görüştü
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ilk olarak 2018’de Telegram patronunun Fransız vatandaşlığı istemesi üzerine Durov ile tanıştı. Wall Street Journal, 2018’de Macron’un o dönemde Telegram’ın genel merkezini Paris’e taşımayı önerdiğini ancak Durov’un teklifi reddettiğini bildirdi.
Telegram CEO’su Le Bourget’e indikten sonra Fransız medyası, Durov’un Macron’la görüşmek için Fransa’ya gittiğini iddia ettiğini bildirdi. Fransız Cumhurbaşkanı bunu yalanladı.
Durov’un Fransa’da tutuklanmasıyla ilgili yorum yapan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, iki adamın “yıllar önce” bir kez görüştüğünü doğruladı. Durov, 2014’te Rusya’dan ayrıldı çünkü KGB’nin ana halefi olan FSB devlet güvenlik servisi, sosyal ağın 2013’te Ukrayna’yı sarsan Euromaidan yanlısı protestolara katılan kullanıcılarla ilgili verileri ifşa etmesini talep etmişti. Bunlar, başkanın parlamentoya karşı gelme ve Avrupa Birliği ile bir anlaşma imzalamayı reddetme kararıyla tetiklenmişti.
Durov, 2014’te sosyal medyada paylaştığı veda mesajında, bağımsız bir adalet sisteminin olmamasının kendisini Rusya’ya dönmekten alıkoyduğunu söyledi. O zamandan beri geri dönmedi.
Telegram’ın Geleceği
Durov’un tutuklanması, Telegram’ın geleceği hakkında da soru işaretleri yarattı. Şirket, içerik moderasyonu politikalarını ve kolluk kuvvetleriyle olan işbirliğini gözden geçirmek zorunda kalabilir. Ayrıca, Durov’un yokluğunda şirketin liderliğini kimin üstleneceği de belirsizliğini koruyor.
Bu olay, dijital platformların sorumlulukları, ifade özgürlüğünün sınırları ve güvenlik endişeleri gibi önemli konuları tartışmaya açtı. Durov’un davasının sonucu, dijital dünyanın geleceği açısından önemli bir emsal oluşturabilir.
