13-14 Mart 2025’te “Kanlı Ay Tutulması” olacak.
Detaylar haberimizde…
Bu tutulma, 2025-2026’daki büyük tutulmaların ilki ve uzun zamandır beklenen bir olay.
Gökyüzü meraklıları, 2025 Mart ayında unutulmaz bir gök olayına tanık olmaya hazırlanıyor. “Solucan Ayı” olarak da bilinen Mart dolunayı, tam bir ay tutulmasına dönüşerek gökyüzünde büyüleyici bir şölen sunacak.
Kanlı Ay Tutulması Ne Zaman?
ABD Deniz Gözlemevi’ne göre, Mart ayında gerçekleşecek olan Solucan Ayı dolunayı, gökyüzü gözlemcileri için eşsiz bir deneyim sunacak. 13-14 Mart 2025 tarihlerinde tam bir ay tutulması yaşanacak ve bu olay, Kuzey ve Güney Amerika’da net bir şekilde izlenebilecek. Bunun yanı sıra, Batı Avrupa ve Afrika’nın bazı bölgelerinde de tutulmanın belirli evreleri görülebilecek.
Bu Tutulma Neden Önemli?
Mart 2025 ay tutulması, Kasım 2022’den bu yana gerçekleşen ilk tam ay tutulması olması nedeniyle gökyüzü meraklıları için büyük önem taşıyor. Ayrıca, 2025 ve 2026 yıllarında meydana gelecek üç büyük ay tutulmasının ilki olma özelliğini taşıyor.
Neden Kanlı Ay?
Tam bir ay tutulması sırasında, Dünya doğrudan güneş ve ay arasında hareket eder, güneş ışığını engeller ve ay yüzeyinin üzerine bir gölge düşürür. Bu gerçekleştiğinde, ay kırmızımsı bir renk alır ve ona “Kanlı Ay” adını kazandırır.
Bu etki, Dünya atmosferinin daha kısa dalga boylarındaki güneş ışığını dağıtırken, daha uzun dalga boylarının (kırmızı ve turuncu ışık) Dünya’nın gölgesine bükülmesine ve ayı aydınlatmasına izin vermesi nedeniyle oluşur. Gün doğumlarına ve gün batımlarına zengin renklerini veren aynı olgudur.
Kanlı Ay olarak bilinen bu doğa olayı, atmosferin ışığı nasıl kırdığına dair büyüleyici bir gösterge sunarken, aynı zamanda geçmişte çeşitli kültürler tarafından mistik anlamlarla da ilişkilendirilmiştir.
Dolunay ve Ay Tutulması Nedir?
Dolunay, Ay’ın Dünya ile Güneş arasındaki konumundan dolayı tamamen aydınlandığı evredir. Ancak, bazen Ay, Dünya’nın gölgesinden geçerek tutulma olayına neden olur. Ay tutulmaları yalnızca dolunay evresinde meydana gelir çünkü bu sırada Ay, Dünya’nın gölgesinin içine girebilir.
Ay Tutulmaları Üç Aşamada Gerçekleşir:
Yarı Gölgeli Tutulma: Parçalı tutulma ve tam tutulma. Yarı gölgeli aşama, Ay’ın Dünya’nın gölgesinin dış kısmına girdiği zamandır; eğer Ay’ın üzerinde dursaydık Dünya’nın Güneş’i kısmen örttüğünü görürdük. Dünya’nın bakış açısından, Ay biraz daha koyu görünür, bazen normal beyazımsı griden daha kahverengi görünür, ancak bu biraz da kişinin bireysel renk algısına bağlıdır.
Kısmi Evre: Ay’ın Dünya’nın gölgesinin umbra adı verilen daha karanlık kısmına dokunduğu zamandır. Bu, eğer Ay’ın üzerinde duruyor olsaydınız, Dünya’nın Güneş’i tamamen engelleyeceği noktadır. Dünya’da, Ay’ın karardığını görürüz; bu, gölgenin Ay’ın diskinden bir “ısırık” aldığını gördüğümüz yerdir.
Tam Tutulma: Ay tamamen Dünya’nın gölgesine gömüldüğü için kırmızıya döner. Kırmızı renk, ışığın Ay’a doğru kırılmasından kaynaklanır ve kırmızı dalga boyları Dünya atmosferine maviden daha fazla nüfuz edebilir. (Aslında, Ay’ın kırmızı rengi Dünya’nın bir atmosfere sahip olduğunun kanıtıdır.) Bu aşamaya genellikle renginden dolayı “kanlı ay” denir. Ay yüzeyinden bakıldığında Dünya’nın Güneş’i engellediği ve parlak kırmızı ışık halkasıyla çevrili olduğu görülür.
Mart 2025 Ay Tutulması Nereden Görülebilecek?
Tutulma Amerika kıtasında geniş bir alanda izlenebilirken, belirli bölgelerde tutulmanın sadece bir kısmı gözlemlenebilecek:
Kuzey Amerika: ABD, Kanada ve Meksika’nın büyük bir kısmında tutulmanın tüm evreleri net bir şekilde izlenebilecek.
Güney Amerika: Brezilya, Arjantin, Şili, Peru ve Uruguay dahil olmak üzere kıtanın büyük bölümünde tutulmanın tamamı görülebilecek.
Batı Avrupa: Birleşik Krallık, İspanya ve Portekiz’de tutulma izlenebilecek, ancak tam tutulma evresi sırasında Ay batıyor olacak.
Afrika: Mali, Fildişi Sahili ve çevre ülkelerde tutulmanın bir kısmı görülebilecek.
Asya ve Okyanusya: Yeni Zelanda ve Doğu Rusya’da tutulmanın bir kısmı izlenebilecek. Ancak Asya’nın büyük bir kısmı ve Avustralya tutulmanın ana evrelerini kaçıracak.
Türkiye’den Gözlemlenebilir mi?
Verilen bilgilere göre, Türkiye’den bu tutulmanın tam olarak gözlemlenmesi pek mümkün görünmüyor. Ancak, tutulmanın kısmi evreleri veya Ay’ın kızıl tonları, uygun hava koşulları altında gözlemlenebilir.
Derleyen: Ceren Bal
