Çin Uzay İstasyonunda Bilinmeyen Bir Bakteri Türü Keşfedildi

Çin’in Tiangong uzay istasyonundan alınan örnekler, Dünya’da daha önce görülmemiş bir bakteri türünün izlerini ortaya çıkardı. Yeni keşfedilen bu bakteri, gezegen yüzeyinden yüzlerce kilometre yukarıdaki stresli çevresel koşullar altında işlev görebilecek özelliklere sahip.

Yeni Türün Keşfi ve Önemi

Shenzhou Uzay Biyoteknolojisi Grubu ve Pekin Uzay Aracı Sistem Mühendisliği Enstitüsü’nden araştırmacılar, keşiflerine istasyonun adını vererek “Niallia tiangongensis” olarak adlandırdılar. Araştırmacılar, Niallia tiangongensis ve benzeri türlerin incelenmesinin, uzun süreli görevlerde astronot sağlığını ve uzay aracı işlevselliğini korumak açısından “hayati” olabileceğini belirtiyorlar.

Örnekleme Süreci ve Mikrobiyom Farklılıkları

Örnekler, Mayıs 2023’te Shenzhou-15 mürettebatı tarafından Çin Uzay İstasyonu Yaşam Alanı Mikrobiyom Programı tarafından yürütülen iki araştırmadan birinin parçası olarak uzay istasyonundaki bir kabinden alındı.

Sonraki çalışmalar, uzay istasyonu ortamında yaşayan mikropların büyümesini takip etti ve Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunan mikrobiyomdan hem bileşim hem de işlev açısından farklılık gösteren bir mikrobiyom ortaya çıkardı. Bu durum, farklı uzay ortamlarının farklı mikrobiyal ekosistemler oluşturabileceğini gösteriyor.

Niallia tiangongensis’in Özellikleri

Yeni tür, daha önce patojenik bir Bacillus formu olarak kabul edilen, çubuk şeklindeki, toprakta yaşayan bir bakteri türü olan Niallia circulans’ın yakın bir akrabası gibi görünüyor. Bacillus türleri gibi, N. circulans ve uzayda yaşayan akrabaları da önemli kimyalarını, büyük stres zamanlarında hayatta kalmak için dayanıklı sporlara dönüştürüyorlar. N. tiangongensis’in istasyonda mı evrimleştiği yoksa kendine özgü bazı özellikleriyle spor formunda mı geldiği henüz belli değil.

Genleri ve işlevleri üzerine yakın zamanda yayınlanan analize göre, yeni türün nitrojen ve karbon kaynağı olarak jelatini parçalama konusunda benzersiz bir yeteneği var. Bu yetenek, koşullar biraz zorlaştığında korunma amaçlı bir biyofilm tabakası oluşturması gerektiğinde işe yarıyor. Öte yandan, akrabalarının kolayca tükettiği diğer enerji yüklü maddeleri kullanma yeteneğini kaybetmiş gibi görünüyor.

Bu durum sadece Niallia’nın çok çeşitli bir mikroorganizma grubu olabileceğini değil, aynı zamanda bazı bakteri türlerinin yörüngedeki yaşam alanlarımızda ne kadar kolay yerleşebildiğini de gösteriyor.

Uzaydaki Mikroplar ve Sağlık Riskleri

Uzaydaki mikroplarla başa çıkmak için çok fazla yapılabilecek bir şey olmadığı da belirtiliyor. NASA’nın Mars Phoenix görevini hazırlamak için kullandığı “temiz odaların” incelenmesi, 26 yeni türe ait düzinelerce mikrop suşunu ortaya çıkarmıştı. Bu yeni bakterilerle ilgili yakın zamanda yapılan bir çalışma, ortamı sterilize ettiğini varsaydığımız koşullarda hayatta kalma yeteneklerinin, DNA onarımı ve diğer mikropların zehirli bulacağı madde seviyelerine dirençle bağlantılı genlerden kaynaklandığını buldu.

Düşmanın kim olduğunu bilmek, onlarla başa çıkmak için önemli bir adımdır. Varlıklarını veya uyum sağlama yeteneklerini engelleyemiyorsak, mikropların uzayda yaşama nasıl uyum sağlayacağını tahmin edebilmemiz hayati önem taşımaktadır.

Niallia tiangongensis’in Tiangong astronotlarının sağlığı için herhangi bir tehdit oluşturup oluşturmadığı henüz belirlenmedi. Ancak, akrabasının bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda sepsise neden olma yeteneği ve jelatini parçalama konusundaki yeni keşfedilen yeteneği göz önüne alındığında, bu ve diğer uzay mikroplarından kaynaklanan sağlık sorunları potansiyeli ciddi bir sorun olarak değerlendiriliyor.

Ay ve ötesine görevler başlatma hedefiyle, uzayımızı paylaşan küçük yolcuların evden uzakta bir yaşama ne kadar uygun olabileceğini bilmek hiç bu kadar önemli olmamıştı.

Derleyen: Enis Yabar