Hissettiğimiz şeyin aşk mı yoksa yoğun duygular mı olduğunu merak eder ve bunun için tatmin edici bir cevap ararız. İşte, çalışmalara göre, yoğun duyguları aşkla karıştırdığınıza dair 3 işaret.
Detaylar haberimizde…
“Paramparçaydım. Kendimi bir kadının kabuğu gibi hissediyordum. Yalnız ve umutsuzdum.” Bu sözler, 2023 yılında Personal Relationships dergisinde yayımlanan ve gaslighting (duygusal manipülasyon) içeren romantik ilişkilerden sağ kurtulan 65 kişiyle yapılan derinlemesine nitel görüşmeleri içeren bir çalışmanın katılımcılarından birine ait.
Çalışma, çoğunlukla erken dönemde “aşk bombardımanı”, aşırı onaylama ve paylaşılan savunmasızlık yoluyla başlayan yoğun duygusal yakınlığın zamanla kişinin benlik algısını bozabileceğini ortaya koydu. En yaygın sonuç kalp kırıklığı değil; psikolojik yönelim kaybı, kimlik erozyonu ve araştırmacıların “azalmış benlik algısı” olarak adlandırdığı durumdu.
“Artık neredeyse insan gibi hissetmiyordum,” diye anlattı bir katılımcı.
Duygusal Yoğunluk ve Tutku Arasındaki İnce Çizgi
İlişkilerde yaşanan yoğunluk, gerçek bir bağdan değil; çoğunlukla korku, kaygı ya da duygusal donukluktan kaçma isteğinden kaynaklanan, keskin ve yüksek uyarıcı duygular arayışını içerir.
İşte, duygusal yoğunluğu tutku ile karıştırdığınıza dair üç işaret ve bu zararlı ilişki kalıbından nasıl kurtulacağınız:
• Bağlılık Değil, Bağımlılık Hissi Yaşıyorsunuz
Yoğun duygusal ilişkiler yaşayan kişiler, partnerlerinin ruh hali, tepkileri veya erişilebilirliği hakkında sürekli endişe ve takıntı yaşadıklarını sıkça bildirirler. Bu durum; mesafe dönemlerinde artan kaygı, kavuşma anlarında orantısız bir rahatlama ve sohbetler sırasında kronik öz-farkındalık şeklinde kendini gösterebilir.
Bu davranış kalıpları çoğunlukla derin romantik bağlılık olarak yanlış yorumlansa da, aslında daha çok duygusal bağımlılığı yansıtabilir.
Duygusal manipülasyondan sağ kurtulanlar, partnerlerinin onayına “bağımlı” hale geldiklerini ve benlik algılarının bu onaya bağlı olarak şekillendiğini sık sık anlatırlar.
2023 çalışmasından bir katılımcı şöyle dedi:
“İlişkinin başında duygusal yakınlık çok yoğundu. Duygularımızın ve travmalarımızın pek çok detayını çok erken paylaştık, bazılarını hatta ilk buluşmada.”
Bir diğeri ise şöyle belirtti:
“İlişkinin başında her iki taraf da karşısındakine ‘kendini feda edecek’ derecede çaba gösteriyordu.”
Ancak bu duygusal takıntıya rağmen, bu tür ilişkilerdeki bireyler genellikle duygusal olarak anlaşılamadıklarını hissederler. Konuşmaları aşırı analiz etmek, karşı tarafın ihtiyaçlarını önceden tahmin etmek ve hatalardan kaçınmaya çalışmak için çok zaman harcasalar da, yine de görülmediklerini ya da yanlış anlaşıldıklarını düşünürler. Bu, emek ile partnerin karşılık verme biçimi arasındaki kopukluk, kafa karışıklığına, kendini suçlamaya ve değersizlik hissini gidermek için daha fazla çaba sarf etmeye yol açar.
Bu döngü, bağlanma yerine bağımlılığı pekiştirebilir. Duygusal güvenlik tutarsız olduğunda, gerilimi tutkuyla eşdeğer olarak görmeyi öğrenebiliriz. Oysa gerçek samimiyet, tutarlılık, güvenlik ve karşılıklı savunmasızlık olmadan var olamaz.
• İlişki Kopma ve Onarma Döngüleri Üzerinde Gelişir
Duygusal olarak yoğun ilişkilerde, bağ genellikle çatışma sonrasında en güçlü gibi görünür. Bu dinamik, sık sık yaşanan kopmalarla karakterizedir; tartışmalar, sessizlikle cezalandırma veya duygusal çekilme gibi, ardından aniden gelen yakınlık, barışma veya sevgi gösterileri takip eder.
“En iyi” anlar çoğunlukla en kötü anların hemen ardından gelir; acı azalır ve rahatlama hissi doğar.
2023 çalışmasının bir katılımcısı şöyle açıklıyor:
“Tartışmalar sebepsiz yere başlar, ardından hızlıca aşırı şefkatli ve cinsel bir hale geçilirdi.”
Böyle bir dinamikte, barış ve istikrar sıkıcı veya yanlış bile hissedilebilir. Zamanla, bu döngü çatışmanın samimiyetin kapısı olduğu yanılsamasını yaratabilir. Çiftler yanlışlıkla, “Bu gerçek olmalı, çünkü bu kadar acıtıyor,” diye düşünebilirler.
Son araştırmalar bu deseni destekliyor. 2025 yılında Frontiers in Psychology dergisinde yayımlanan bir çalışma, partnerine karşı zorlayıcı duygusal bağımlılık (aşk bağımlılığı) düzeyi yüksek olan bireylerin, özellikle iki aracı faktör — güçlü bir verme duygusu ve azalmış ilişki gücü — vardığında, gaslighting’e karşı belirgin şekilde daha yüksek tolerans gösterdiğini ortaya koydu.
Aşkın Tek Tanınabilir İşareti
Katılımcılar duygusal dalgalanmaları sıklıkla bağlılık olarak gerekçelendirdi ve zamanla fedakarlığı aşk ile eşdeğer gördü. Özerklik duyguları azaldıkça manipülasyonu kabul etmeleri arttı.
Bu tür ilişkilerde, duygusal kopma yalnızca çatışmanın bir yan ürünü değil, yakınlığın sürekli yeniden kurulmasını sağlayan bir mekanizma haline gelir. Bu nedenle, ilişkideki sakinlik kaygı uyandırabilir ve yoğunluk, aşkın tek tanınabilir işareti olabilir.
• Zorlama Davranışlar Duygusal Derinlik Sanılır
Duygusal olarak yoğun ilişkilerde, küçümseyici davranışlar sıklıkla duygusal dürüstlük olarak yeniden yorumlanır. Eleştiri, “gerçeği söyleme” olarak algılanır. Çekilme ise “çok derinden incinmeye” verilen bir tepki olarak görülür. Zamanla bu kalıplar, dalgalanmanın derinlik yansıttığı yanılsamasını yaratabilir — yani birisi şiddetli tepki veriyorsa, mutlaka derin bir şekilde önemsiyor olmalı diye düşünülür.
Bu kafa karışıklığı, duygusal istismar içeren dinamiklerde sıkça görülür. 2013 yılında Violence and Victims dergisinde yayımlanan bir çalışma, küçük düşürme — aşağılanma, küçümseme ve kişisel saldırılar dahil — en yaygın bildirilen ağır duygusal istismar türü olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar, alay etme, duygusal çekilme ve izolasyon kalıplarını belirledi; bu davranışlar çoğunlukla birlikte görülür ve birbirini pekiştirir.
Mağdurlar bu davranışları, istismar olarak değil, yoğunluk ya da duygusal karmaşıklık olarak yanlış yorumlayabilir.
İlişkideki güvenlik tutarsız olduğunda, kişiler çatışmadan kaçınmak, sevgi kazanmak ya da yeni kopmaları önlemek için kendilerini şekillendirmeye başlayabilir. Zamanla, zorlama davranışlar zarar verici olmaktan çıkar ve ilişkinin önemli olduğunun bir işareti olarak görülür — özellikle de ilişki, karşı tarafça benzersiz veya üstün olarak sunulduğunda.
Oysa ilişkisel derinlik, birinin sizi ne kadar derinden incitebildiğiyle değil; sizin savunmasızlığınıza nasıl yanıt verdiğiyle, onu koruyup korumadığıyla veya sömürüp sömürmediğiyle tanımlanır.
Gerçek duygusal derinlik, güvenlik, karşılıklılık ve hesap verebilirlik gerektirir. İçgörü maskesi takan ya da tartışılmaz gerçek gibi sunulan zorlama davranış, bağın göstergesi değil, onun bozulmasıdır.
Yoğun Duyguları Tutku ile Karıştırmayı Nasıl Bırakabilirsiniz?
Eğer yoğunluk sizin ilişkilerdeki temel deneyiminizse, bu aslında bir travma tepkisi olabilir — özellikle de çocukluğunuzda acı, belirsizlik veya adrenalin ile yakınlığı ilişkilendirdiyseniz. Yoğunluk, gerçek aşkın kanıtı değildir; aksine, durup ilişkilerimizdeki kalıpları gözden geçirmemiz gerektiğinin bir işaretidir. Bu kalıpları kırmak, aşkın gerçek anlamda nasıl hissettirdiğini yeniden tanımlamayı gerektirir.
Kendinize şu soruları sorarak başlayabilirsiniz:
• Bu ilişkide, hatta anlaşmazlık yaşadığımda veya karşı tarafı hayal kırıklığına uğrattığımda bile, tam anlamıyla kendim olabildiğimi hissediyor muyum?
• Bu bağda kendimi daha güvende ve sağlam mı yoksa daha belirsiz ve kararsız mı hissediyorum?
• Çatışmadan, eleştiriden veya sessizlikten kaçınmak için kendimi sürekli değiştirmek zorunda kalıyor muyum?
• En son ne zaman gerçekten fark edildiğimi, sadece ihtiyaç duyulan biri olmadığımı hissettim?
Eğer bir ilişkiye erken dönemde kendinizden parçalar vermeye başladıysanız, durup düşünmenin zamanı gelmiş olabilir. Çünkü yoğunluk, korkuya dayanıyorsa tutku değildir.
Gerçek aşk, sevgi, güven ve saygı acı çekmeyi gerektirmez. Kendimize olan güvenimiz sarsıldığında, duygusal uç noktalar takip edebileceğimiz tek sinyal haline gelebilir. Bu güveni yeniden inşa etmek, dengesiz hissettiren aşkı kovalamayı bırakmanızı ve güvenli, sağlıklı bir aşkı tanımanızı sağlar.
Derleyen: Aslıhan Yıldız
