Garip aile fotoğraflarından, gergin iş yeri nezaketlerine kadar, beynimiz genellikle bir şeylerin ters gittiğini, nedenini bilinçli olarak fark etmemizden çok önce algılar ve bu da sahte bir gülümsemeye dönüşür.
Detaylar haberimizde…
Tüm gülümsemeler eşit yaratılmıyor ve anatomik olarak en azından iki farklı türü bulunmakta: gerçek mutluluğu yansıtan Duchenne gülümsemesi ve daha sosyal veya stratejik olma eğiliminde olan Duchenne olmayan gülümseme.
Adını 19. yüzyıl Fransız nörologu Guillaume Duchenne de Boulogne’dan alan Duchenne gülümsemesi iki temel kas grubunu harekete geçiriyor. Bu kaslar, bir grup ağız köşeleriyle ilişkili. Örneğin, latince gülümseme anlamına gelen risorius kası, köşeleri dışarı doğru çekmekte ve zygomaticus major kası onları kaldırmakta.
İkinci ve en belirgin kas ise göz çevresindeki kasları sıkılaştıran ve aşina olduğumuz “kaz ayağı”nı ve sıcaklık ve zevkle ilişkilendirdiğimiz nazik daralmayı üreten orbicularis oculi.
Öte yandan, sahte veya kibar gülümsemeler genellikle yalnızca ağız kaslarını içermekte. Gözler geniş veya kayıtsız kalırken gülümseme anlamlı olmaktan çok mekanik görünür.
Hem gerçek hem de sahte gülümsemeler, beyinden yüz ifadesi kaslarına sinyaller gönderen yüz siniri olarak da bilinen VII. kranial sinire bağlı bulunur.
Ancak, önemli bir nörolojik fark bulunur: Duchenne gülümsemeleri genellikle, beynin duygusal çekirdeği tarafından üretilir.
Buna karşılık, Duchenne olmayan gülümsemeler genellikle daha bilinçli kortikal kontrol altında ve motor kortekste ortaya çıkar. Bu ayrım, gerçek ve duygusal olarak yönlendirilen gülümsemelerin istemsiz olduğu anlamına gelir.
İfadenin ardındaki duyguyu gerçekten hissetmiyorsanız, orbicularis oculi’nizin ikna edici bir şekilde kasılmasını kolayca isteyemezsiniz. Profesyonel aktörler bile onları ikna edici bir şekilde üretmek için gerçek anılardan veya yöntem tekniklerinden yararlanmakta.
Gerçek mi Sahte mi?
İnsanlar duygusal gerçekliği tespit etmede başarılı varlıklar. Çalışmalar, on aylık kadar küçük bebeklerin bile gerçek ve sahte gülümsemeleri ayırt edebildiğini göstermekte.
Evrimsel olarak, bu yetenek güvenilirliği değerlendirmemize, gerçek müttefikleri tanımamıza ve aldatmacadan kaçınmamıza yardımcı olmuş olabilir. Beynin yüz tanımada rol oynayan bir parçası olan fusiform girus, ifadeleri çözmek için üst temporal sulkus ile yakın bir şekilde çalışır ve niyetin yanı sıra duyguyu da ölçmemize yardımcı olur.
Modern yaşamda, yüz nüanslarına olan duyarlılığımız önemli olmaya devam ediyor. Politikacılar, müşteri hizmetleri çalışanları ve kamu figürleri karmaşık kişilerarası beklentilerde gezinmek için sıklıkla sosyal gülümsemeye güvenir. Ancak gözlemciler -bilinçli veya bilinçsiz- genellikle bu mikro tutarsızlıkları fark eder.
Sahte gülümsemeler mutlaka kötü niyetli olmaz. Aslında önemli sosyal işlevlere hizmet ederler: garip etkileşimleri yumuşatmak, nezaketi göstermek, çatışmayı yatıştırmak ve saygı göstermek gibi. Sosyologların “duygusal emek” dediği şeyin hayati bir parçası olarak görev alır. Kişinin ifadelerini toplumsal veya profesyonel beklentileri karşılayacak şekilde yönetmesine yardımcı olur.
Ancak bu tür gülümsemeler uzun süre devam ettirildiğinde duygusal olarak yorucu olabilir. Duygusal emek çalışmaları, gerçek bir his olmadan gülümsemeniz istenmesinin; artan stres, tükenmişlik ve hatta kardiyovasküler gerginlikle ilişkili olduğunu göstermekte.
Yapay zeka çağına doğru ilerledikçe, sohbet robotlarından sanal asistanlara kadar sentetik yüzler insan ifadelerini taklit edecek şekilde programlanıyor. Ancak zorluk devam ediyor: Gerçekliği nasıl taklit edersiniz? Mühendisler bir gülümsemeyi programlayabilir, ancak gözlerin etrafındaki mikro kasılmalar olmadan, bu ifadelerin çoğu hala samimiyetsiz görünüyor. Kendi anatomimiz altın standardı belirler.
Bu yüzden bir dahaki sefere birinin ifadesini çözmeye çalıştığınızda, sadece ağza bakmayın. Gözlere dikkat edin. Orbicularis oculi nadiren yalan söyler.
Derleyen: Damla Şayan
