1946 yılında kurulan ABD’nin resmi kuruluşu CDC (Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi) deprem anında ne yapılması gerektiğine dair web sitesinde yer alan açıklamaları güncelledi. Açıklamada sadece evde veya açık alanda değil, stadyumda, tiyatroda, kıyı şeridinde, hareket halindeki bir araçta depreme yakalanıldığında ve de engelli bir bireyseniz yapılması gerekenler sıralanıyor.
ÇOĞU DURUMDA…
Depreme yakalanılan çoğu durumda aşağıdaki gibi hareket etmek hayat kurtarabilir: Deprem sizi devirmeden önce ellerinizin ve dizlerinizin üzerine kapanın. Bu pozisyon sizi düşmekten korur ancak gerekirse yine de hareket edebilmenizi sağlar.
Başınızı ve boynunuzu (ve mümkünse tüm vücudunuzu) sağlam bir masa veya sıranın altına koyun.
Yakınlarda bir sığınak yoksa, bir iç duvarın yanına ya da üzerinize düşmeyecek alçak bir mobilyanın yanına oturun ve kollarınız ve ellerinizle başınızı ve boynunuzu örtün.
İÇERİDEYSENİZ…
Bir deprem sırasında dışarı veya diğer odalara koşmayın. Olduğunuz yerde kalırsanız yaralanma olasılığınız azalır.
Kapı eşiğinde durmayın. Bir masanın altında daha güvendesiniz.
Modern evlerde, kapılar evin diğer bölümlerinden daha güçlü değildir. Kapı girişleri sizi en olası yaralanma kaynağı olan düşen veya uçan cisimlerden korumaz.
Depremle ilgili yaralanmaların ve ölümlerin çoğu, düşen veya uçan nesneler (TV’ler, lambalar, cam veya kitaplıklar gibi) veya yere çarpmalardan kaynaklanır.
Mümkünse, sarsıntı artmadan birkaç saniye önce camdan, asılı nesnelerden, kitaplıklardan, porselen dolaplardan veya düşebilecek diğer büyük mobilyalardan hızla uzaklaşın.
Tavan veya duvardan tuğlalar, avizeler, duvar askıları, yüksek raflar, dolaplar gibi düşen nesnelere dikkat edin.
Yakında varsa, başınızı ve yüzünüzü düşen molozlardan ve kırık camlardan korumak için bir şey alın.
Mutfaktaysanız, ilk sallama belirtisinde hemen ocağı kapatın ve örtün.
Yataktaysanız tutunun ve orada kalın, başınızı bir yastıkla koruyun. Olduğunuz yerde kalarak yaralanma olasılığınız daha düşüktür. Yerdeki kırık camlar, yerde yürürseniz veya yuvarlanırsanız yaralanmalara neden olabilir.
ÇOK KATLI BİR BİNADAYSANIZ…
Pencerelerden ve dış duvarlardan uzaklaşın.
Binada kalın.
Asansörleri kullanmayın. Elektrik kesilebilir ve yağmurlama sistemleri devreye girebilir.
Kapana kısıldıysanız, sakin olun.
Yapının sert veya metal kısımlarına hafifçe vurarak birinin dikkatini çekmeye çalışın. Bunu yapmak, kurtarılma şansınızı artırabilir.
DIŞARIDAYSANIZ…
Binalardan, elektrik kablolarından ve yakıt ve gaz hatlarından uzaklaşın.
Düşen molozların, kapıların hemen dışında ve binaların dış duvarlarının yakınında olduğunu unutmayın.
Ağaçlardan, telefon direklerinden ve binalardan uzakta açık bir alana gidin. Bir binanın dış duvarlarının yakınındaki alan en tehlikeli yerdir.
Pencereler, cepheler ve mimari detaylar genellikle binanın ilk çöken kısımlarıdır. Bu tehlikeli bölgelerden uzak durun.
HAREKET HALİNDEKİ BİR ARAÇTAYSANIZ…
Olabildiğince çabuk ve güvenli bir şekilde durun.
Arabanızı elektrik direklerinden, üstteki kablolardan ve alt veya üst geçitlerden uzağa, banket veya kaldırıma çekin.
Arabada kalın ve el frenini çekin. Bir araba yayları üzerinde şiddetli bir şekilde sallanabilir, ancak sallanma durana kadar kalmak için iyi bir yerdir.
Acil durum yayın bilgileri için radyoyu açın.
Arabanın üzerine elektrik hattı düşerse, eğitimli bir kişi kabloyu çıkarana kadar içeride kalın.
Yeniden sürüşe başlamak güvenli olduğunda, kaldırımdaki kırılmalar, devrilmiş elektrik direkleri ve kabloları, yükselen su seviyeleri, düşen üst geçitler veya çöken köprüler gibi depremin yarattığı tehlikelere dikkat edin.
BİR STADYUM VEYA TİYATRO GİBİ KALABALIK BİR YERDE İSENİZ…
Koltuğunuzda kalın. Başınızı ve boynunuzu kollarınızla veya mümkün olan her şekilde koruyun.
Sarsıntı bitene kadar oradan ayrılmayın.
Artçı sarsıntılar sırasında düşebilecek herhangi bir şeyi dikkatlice izleyerek dışarı çıkın.
SAHİL ŞERİDİNE YAKINSANIZ…
Şiddetli sarsıntı 20 saniye veya daha uzun sürerse, deprem nedeniyle bir tsunami oluşmuş olabileceğinden, derhal yüksek bir yere çıkın.
Derhal deniz seviyesinden 3 kilometre kadare içeri doğru ilerleyin veya deniz seviyesinden en az 30 metre yüksekte bir yere çıkın. Yetkililerin uyarı vermesini beklemeyin.
Trafikten, enkazdan ve diğer tehlikelerden kaçınmak için araba kullanmak yerine hızlı şekilde yürüyün.
ENGELLİ BİR BİREYSENİZ…
Tekerlekli sandalyedeyseniz, tekerleklerinizi kilitleyin. Tekerlekli sandalyeye güvenli bir şekilde bağlı olmayan tüm nesneleri çıkarın.
Başınızı ve boynunuzu büyük bir kitap, bir yastık veya kollarınızla koruyun. Amaç, düşme veya size düşebilecek veya üzerinize fırlatılabilecek nesnelerden kaynaklanan yaralanmaları önlemektir.
Mümkünse, sağlam bir masa veya sıranın altına sığının. Dış duvarlardan, pencerelerden, şöminelerden ve asılı nesnelerden uzak durun.
Yataktan veya sandalyeden kalkamıyorsanız, kendinizi battaniye ve yastıklarla örterek düşen nesnelerden koruyun.
Dışarıdaysanız ağaçlardan, telefon direklerinden ve binalardan uzakta açık bir alana gidin ve orada kalın.
Derleyen: Okan Köroğlu
