ABD Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA), otonom araçlara ve gelişmiş sürücü yardım sistemlerine ışık tutmak istiyor. Bu doğrultuda hazırlanan ilk rapora göre en fazla kazayı sürücü destek teknolojisini içeren araçların yaptığını bildirirken Tesla bu markalar arasında başı çekiyor.
Federal hükümet, otonom araçların (AV) ve gelişmiş sürücü destek sistemleri (ADAS) ile donatılmış araçların karıştığı kazaları ve ölümleri ilk kez vurgulayan iki yeni rapor yayınladı. Tesla, en fazla kazayı sürücü destek teknolojisini içeren araçların yaptığını bildirirken, Alphabet’ten Waymo, en fazla kazayı otonom araçlarını yaptığını açıkladı.
Otomobil ve teknoloji şirketleri, bu teknolojilerin hayat kurtardığı konusunda ısrar ediyor. Ancak geçen yıl otomobil kazalarında son otuz yıla göre daha fazla insan öldü. Bu yeni sistemlerin yolları daha güvenli mi yoksa sadece sürüşü daha rahat mı hale getirdiğini doğru bir şekilde belirlemek için daha fazla veriye ihtiyaç var.
Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi (NHTSA), geçen yıl otomobil şirketlerinin otonom araçlarının yanı sıra bugün yoldaki yüz binlerce araçta bulunan Seviye 2 sürücü destek sistemlerini içeren kazaları bildirmelerini gerektiren sürekli bir genel emir yayınladı.
Araç, Seviye 2’de direksiyonu, hızlanma ve yavaşlamayı kontrol edebilir. Ancak sürücü koltuğuna bir insan oturduğundan ve her an arabanın kontrolünü ele geçirebileceğinden tam özerklikten yoksundur. Seviye 3-5 belirli koşullar altında, Seviye 5 ise her koşulda tüm sürüşü kontrol eden otonom araçları ifade eder. (Henüz hiçbir araçta Seviye 5 yok.) Tesla, Ford ve GM’nin yanı sıra Waymo ve Cruise gibi AV operatörleri de dahil olmak üzere 100’den fazla şirket yeni raporlama gereksinimlerine tabiydi.
Veriler sınırlı
Elbette, veriler sınırlı. Üretilen araç sayısı, faaliyette olan araç sayısı ve bu araçların kat ettiği mesafeler gibi önemli ayrıntılar eksik. Şirketler, olayları bildirirken farklı kriterlere güvenebilir. Örneğin, bazı otomobil üreticileri araç telematikleri aracılığıyla çarpışma raporları alırken, diğer şirketler doğrulanmamış müşteri iddialarına güvenmek zorunda.
Yetkililer, yalnızca raporlarda yer alan rakamlara dayanarak sonuca varılmaması konusunda uyardı. NHTSA, daha önce şeffaf olmayan bir teknolojiye daha fazla şeffaflık getirmek amacıyla her ay yeni kaza verileri yayınlamayı umuyor.
NHTSA’nın baş yöneticisi Steven Cliff, gazetecilere verdiği röportaj sırasında şunları söyledi: “Böyle bir işe girişme sebebimiz bir aracın gelişiminin her aşamasında güvenliğin sağlanmasını istiyor ve bekliyor olmamız, sürücü yardımı teknolojileri ve otomasyon bir istisna değil.”
ADAS (Gelişmiş Sürücü Destek Sistemleri) kazaları
Tesla’nın kaza rakamları, Seviye 2 sistemi ile donatılmış araç satması nedeniyle diğer şirketlere kıyasla çok daha yüksek (Tahminler, Otopilot veya “Tam Kendi Kendine Sürüş” özelliğine sahip Tesla araçlarının sayısını 825.970 olduğunu gösteriyor.). Tesla, müşterilerinden gerçek zamanlı telematik verileri toplayarak çok daha hızlı bir raporlama süreci sağlıyor. Diğer otomobil üreticileri ise genellikle raporların sahadan gelmesini beklemek zorunda kalıyor ve bazen aylarca almıyorlar.
Rapora göre, 20 Temmuz 2021’den 21 Mayıs 2022’ye kadar Otopilot kullanan Tesla araçlarının karıştığı 273 kaza meydana geldi. Elektrikli araç şirketlerinin kazaları, o dönemde rapor edilen toplam 392 kazanın büyük kısmını temsil ediyor.
392 kaza raporundan yalnızca 98’i önem derecesi hakkında bilgi içeriyor. Dokuz aylık raporlama döneminde ciddi yaralanmalarla sonuçlanan altı kaza ve ölümle sonuçlanan beş kaza meydana geldi. NHTSA yetkilileri, ölümleri bildiren üreticileri açıklamadı. Ancak gelecek hafta yayınlanacak ham verilere bu bilgilerin dahil edileceğini söyledi.
Röportaj boyunca yetkililer, herhangi bir şirket hakkında sonuç çıkarmaya karşı uyarıda bulunarak Tesla hakkında belirli soruları yanıtlamayı reddettiler.
Tesla, kendi adına, Autopilot’un insan sürüşünden daha güvenli olduğunu iddia ediyor. Şirket, her üç ayda bir sürücülerin otopilot kullandığı kazalar arasındaki mil sayısını ve kullanmadıkları kazalar arasındaki mil sayısını gösteren bir güvenlik raporu yayınlıyor. Ancak Tesla, sürüşün çoğunun nerede gerçekleştiği ve farklı sürüş ortamlarına göre nasıl karşılaştırıldığı gibi önemli bilgileri raporlarına dahil etmeyi ihmal ediyor. Öte yandan diğer şirketler, Seviye 2 sistemlerini içeren güvenlik istatistiklerini hiç yayınlamıyorlar.
NHTSA ayrıca Seviye 2 donanımlı araçların karıştığı çarpışma türlerini de bildirdi. 392 kazadan 119’u başka bir araca çarptı. Dört kazadan üçü yaya ve biri bisikletçi olan korunmasız yol kullanıcılarını içeriyordu. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, ADAS kazalarının çoğu (125), aynı zamanda en çok kayıtlı Tesla aracına sahip eyalet olan Kaliforniya’da gerçekleşti.
AV (Otonom Araç) kazaları
NHTSA, Temmuz 2021’den Mayıs 2022’ye kadar otomatik sürüş sistemleri (ADS) ile donatılmış araçların karıştığı 130 kaza raporu aldı. Bunlar, halka satılan araçlar değil, bir operatörün sahip olduğu bir AV filosunun parçası olan test araçlarıydı.
Bu, Waymo ve Cruise’un hâkim olduğu AV test dünyasının gerçekliğini yansıtıyor. İki şirket, ABD’deki çoğu AV testi için sıfır noktası görevi gören Kaliforniya’da kat edilen millerin çoğunu oluşturuyor. Waymo, 2021’de 2,3 milyon mil sürdüğünü, Cruise ise 876.104 mil sürdüğünü bildirdi.
Bu gerçeklerden, çok fazla bağlamsal bilgi içermeyen NHTSA raporlarında bahsedilmiyor. Yetkililer daha önceleri de yürürlükteki emir kapsamında bir toplama kararında bulunmuştu. Bu yılın başlarında, AV operatörü Pony.ai, Kaliforniya’daki bir kazadan sonra yazılımın bazı sürümleri için bu toplama kararını kabul etti. Ayrıca, Kaliforniya’daki yetkililer tarafından şirketin test lisansı iptal edildi.
Waymo, çoğu AV şirketinden daha iyi bir güvenlik kaydına sahip olduğunu iddia ediyor. Ancak şirket bir dizi olaya karışmış durumda. Şirket, 2019 ve 2020’de Arizona’da 18 kaza ve 29 ramak kala çarpışmaya dahil oldu ve 6,1 milyon mil sürüş verisi yayınladı. Güvenlik operatörlerinin bir çarpışmayı önlemek için aracın kontrolünü ele geçirdiği bu olaylarda, Waymo’nun mühendisleri, sürücü, bir karşı olgu oluşturmak için aracın kendi kendine sürüş sistemini devre dışı bırakmasaydı ne olacağını simüle etti. Şirket ayrıca bazı verilerini akademik araştırmacıların kullanımına sundu.
NHTSA, ADS donanımlı araçları işleten 25 şirketin dokuz aylık dönemde 130 kaza bildirdiğini söyledi. Bu kazalardan sadece birinde ciddi şekilde yaralanma olduğu ve herhangi bir can kaybı olmadığı bildirildi.
Sırada ne var?
NHTSA, her ay yeni veriler yayınlayacağını söylüyor. Ancak otomobil üreticileri ve AV operatörleri, rakamların halk tarafından yanlış yorumlanacağına inanıyor. Elbette bu şirketler otonom teknoloji ve onun sürüş güvenliğini artırma, kazaları ve ölümleri azaltma potansiyeli hakkında geniş iddialarda bulundular. Fakat iddiaları destekleyecek çok az kanıt var.
Bütün bunlar, ABD karayollarında tırmanan bir krizin zemininde gerçekleşiyor. Geçen yıl otomobil kazalarında, 2005’ten bu yana herhangi bir yıldan daha fazla insan hayatını kaybetti. NHTSA verilerine göre 2020 yılında motorlu taşıt trafik kazaları 38.824 kişinin ölümüne sebep olmuştu. 2021 yılındaysa bu sayının %10,5’lik bir artışla 42.915 yükseldiği tahmin ediliyor.
NHTSA, sorunu çözmeye çalışıyor. Bu yılın başlarında, yeni araçlar için beş yıldızlı derecelendirme sistemi olan Yeni Araba Değerlendirme Programında (NCAP) büyük bir yükseltme yaptığını duyurdu. NHTSA, otomatik acil frenleme, kör nokta algılama ve şeritte kalma yardımı gibi ADAS özelliklerinin dahil edilmesini ilk kez değerlendirecek. Günümüzde çoğu araçta hızla standart hale gelen bu ADAS özellikleri, hükümetten beş yıldızlı bir güvenlik derecelendirmesi için temel kriterler haline gelebilir.
NHTSA için zor bir durum. Çünkü hem bu yeni teknolojileri teşvik etmekte hem de bu sistemlerle donatılmış araçların karıştığı kazaları kamuya açıklamakta. NHTSA’dan Steven Cliff, bu durumun yürümek için ince bir çizgi olduğunu kabul ediyor. Ancak ajansın şeffaflık ilkesine bağlı olduğunu da ekliyor.
