Görüşünü Sagittarius takımyıldızına odaklayan NASA James Webb Uzay Teleskobu, 15 bin ışık yılı uzaklıkta ölüm döşeğindeki bir yıldızın görkemli görüntüsünü yakaladı. “WR 124” olarak adlandırılan yıldız, Güneş’in kütlesel oranda 30 katı büyüklüğe sahip.
WR 124 yıldızı, Wolf-Rayet yıldız sınıfına ait. Bu sınıftaki yıldızlar o kadar büyüktür ki kendi kütlelerinden birçok parçayı sürekli olarak etrafa saçıp kendilerini canlı, ışıltılı bir toz ve gaz bulutuyla çevrelerler. WR 124 yıldızı, şu ana dek yaklaşık 10 Güneş kütlesi kadar parça döktü.
Wolf-Rayet yıldızları şaşırtıcı derecede sıcaktır da. Bu nedenle parlaklıkları evrendeki çoğu yıldızınkileri aşar ancak bu onları gök bilimciler için anlaşılması zor yapmaz. Galaksimizde çok az bulunan bu yıldızların yanma ve dökülmelerinin yoğunluğu, sadece birkaç yüz bin yıl yaşadıkları anlamına gelir; bu da evrensel ölçekte oldukça küçük bir süre.
Yaşamının sonundaki bir yıldız, enerjisi bittiği zaman kütlesel olarak içe çökmeye başlar. Çekirdeği o kadar ağırlaşır ki yıldız bir süre sonra kendi kütleçekim kuvvetine dayanamaz. Çöken çekirdek, şiddetli ve oldukça parlak bir patlamaya sebep olur. Bu devasa yıldız patlamalarına “süpernova” adı verilir.
Görüntüde yıldızın etrafa astronomik miktarlarda madde saçtığı; yani bir süpernova hâlinde patlamaya hazırlandığı ayrıntılı bir şekilde görülüyor.
Bulgunun nadirliği göz önüne alındığında gök bilimciler, yıldızı incelemek için James Webb’in rakipsiz yeteneklerinden yararlanma konusunda oldukça hevesli. WR 124’ün, özellikle evrenin toz kütlesine olan katkılarıyla ilgileniliyor. Wolf-Rayet yıldızları da kısa süreler içinde kütlelerinin büyük bir kısmını acımasızca attıkları için evrenin en iyi toz üreticilerinden sayılıyor.
NASA, serbest yüzen tozun gezegenleri oluşturmak, moleküllerin oluşumunu kolaylaştırmak ve yeni doğan yıldızları korumak için gerekli olduğunu söyledi. Asıl gizem, bilim insanlarının evrendeki toz miktarını, tozun nasıl oluştuğuna dair mevcut teorilerle bağdaştıramaması. Başka bir deyişle, evrende olması gerektiği düşünülenden daha fazla toz var.
NASA: “Webb Uzay Teleskobundan önce gök bilimciler, WR 124 gibi ortamlarda toz üretimini ve toz tanelerinin süpernovadan kurtulup genel toz miktarına önemli bir katkı sağlayacak bollukta olup olmadığını araştırmak için yeterli bilgiye sahip değildi. Artık bu sorular gerçek verilerle araştırılabilir.”
Derleyen: Görkem Süner
