Besin takviyesi olarak halka sunulan bir mitokondriyal antioksidan olan MitoQ’nun, fareler üzerinde yapılan bir çalışmada HIV ve antiretroviral tedavinin (ART) beyin, kalp, aort, akciğer, böbrek ve karaciğer mitokondrileri üzerindeki zararlı etkilerini tersine çevirdiği tespit edildi.
Mitokondri; beyin, kalp, karaciğer ve böbrek gibi organların düzgün çalışması için önemli bir organel. Bu organelin herhangi bir hastalıktan ötürü yanlış çalışması veya hiç çalışmamasına “mitokondriyal disfonksiyon” denir ve bu, vücut için gerekli birçok sistemin aksaması ile sonuçlanır.
HIV, vücutta organ hasarına sebebiyet veren kronik bir enflamasyon ve bağışıklık sistemi bozukluğuna neden olur. Bunun sebepleri belirsiz, ancak kronik HIV durumunda vücutta mitokondriyal disfonksiyonun mevcut olduğu ve bunun organ hasarına katkıda bulunduğu biliniyor. Günümüzde HIV’in vücutta yayılmasını engelleyen ve virüsü kontrol altında tutan tedavilere “antiretroviral tedavi (ART)” deniyor. Beyin, kalp ve karaciğer gibi organları etkileyen HIV tabanlı hastalıklar için ise henüz herhangi bir tedavi bulunmuyor.
Araştırmacılar, deneylerinde HIV ile enfekte olabilen insan bağışıklık hücrelerine sahip “insanlaştırılmış” fareler kullandılar. Onlara virüsü bulaştırdıktan sonra ART ile tedavi ettiler ve sonrasında üç ay boyunca MitoQ ile beslediler. Karşılaştırma amacıyla kullanılacak fareler ise yalnızca ART’ye maruz bırakıldı ve onlara MitoQ verilmedi.
Enfekte olmamış farelerle karşılaştırıldığında ART ile tedavi edilen enfekte farelerin insan bağışıklık hücrelerinde mitokondriyal disfonksiyon saptandı. MitoQ ile 90 gün boyunca tedavi edildiğinde HIV ile enfekte olmuş farelerin organlarındaki mitokondriyal disfonksiyonun, ART kullanan diğer enfekte farelere kıyasla azaldığı görüldü.
Bu klinik öncesi bulgular, HIV’li insanlarda klinik deneyler için temel oluşturabilir.
UCLA David Geffen Tıp Fakültesinin Bulaşıcı Hastalıklar Bölümünde tıp profesörü olan kıdemli yazar Dr. Theodoros Kelesidis, “MitoQ, insanlarda güvenli olduğu bilinen ve kullanıma hazır bir besin takviyesi.” dedi.
“Bulgularımız, potansiyel bir tedavi olup olamayacağını belirlemek için antiretroviral tedavi gören HIV’li kişilerde MitoQ’nun klinik denemelerini desteklemektedir. O zamana kadar HIV’li kişiler, HIV enfeksiyonu ile ilişkili herhangi bir durumun tedavisi için bu besin takviyesini almamalıdır.”
Çalışma Journal of Infectious Diseases dergisinde yayımlandı.
Derleyen: Görkem Süner
