- Araştırmacılar, vücuttaki bağışıklık hücrelerinin miktarını tahmin etmek için geçmiş araştırmalardan ve doku örneklerinin analizlerinden ölçümleri derledi. Çalışma, bağışıklık hücresi sayılarının enfeksiyonlara, cinsiyete, kiloya ve yaşa göre nasıl değişebileceğine dikkat çekti.
- Araştırmaya göre bizi hastalıklara karşı korumaya hazır çeşitli dokulardan oluşan vücudun bağışıklık sistemi, yaklaşık 1,8 trilyon hücreden oluşan çalkantılı bir kütle.
- Bu akılalmaz rakamı anlamakta zorlanıyorsanız şöyle düşünün: Ortalama yetişkin bir insanda, bu bağışıklık hücreleri yaklaşık 1,2 kilogram veya 2,6 pound ağırlığında olur. Bu da yaklaşık olarak bir ananas veya altı hamster ile aynı ağırlığa denk düşüyor. Tabii bu, kişinin ve hamsterların büyüklüğüne de bağlı.
İsrail’deki Weizmann Bilim Enstitüsünde biyolog olan Ron Sender ve meslektaşları, insan vücudunda kaç bağışıklık hücresi olduğunu, nerede bulunduğunu ve toplu olarak ne kadar ağırlığa sahip olduğunu hesapladılar. Kabul edildiği üzere araştırmacılar, insan vücudunun varsayılan referans profilini (20 ila 30 yaşları arasında 70 kilogramlık yetişkin bir erkek) temel aldılar. Bu da sonuçları diğer cinsiyet, kilo ve yaş gruplarına genişletirken bariz sınırlamalar ortaya çıkardı.
Söz konusu araştırmaya göre bizi hastalıklara karşı korumaya hazır çeşitli dokulardan oluşan vücudun bağışıklık sistemi, yaklaşık 1,8 trilyon hücreden oluşan çalkantılı bir kütle. Bu akılalmaz rakamı anlamakta zorlanıyorsanız şöyle düşünün: Ortalama yetişkin bir insanda, bu bağışıklık hücreleri yaklaşık 1,2 kilogram veya 2,6 pound ağırlığında olur. Bu da yaklaşık olarak bir ananas veya altı hamster ile aynı ağırlığa denk düşüyor. Tabii bu, kişinin ve hamsterların büyüklüğüne de bağlı.
Bağışıklık sistemine ilişkin daha önce yapılan çalışmalarda, erkek vücudunu analiz etmek için çeşitli yöntemler kullanılmış. Bunlar, büyük ölçüde belirli dokulara veya hücre tiplerine odaklanmış ya da kemirgenler üzerinde çalışılmış. Dolayısıyla her iki durumda da tüm şekil ve formlardaki insanlara genellenebilirlikleri sınırlandırılmış.
İmmünologlar arasındaki en önemli sorulardan biri, insan vücudundaki en büyük bağışıklık hücresi rezervuarının hangi organ olduğu. Gastrointestinal sistemin, genellikle en fazla bağışıklık hücresini içerdiği söyleniyor. Ancak bazı çalışmalar, bağırsakların değil lenf düğümlerinin daha immünojenik olduğuna işaret ediyor.
Araştırmacılar, son zamanlarda insan vücudunda kaç bakteri hücresi bulunduğuna dair tahminleri gözden geçirdiler ve daha önce düşünüldüğü gibi sayıca 10:1 üstün olmadığımızı buldular. Ayrıca vücut hücrelerimizin kendilerini ne sıklıkla yenilediklerini de hesapladılar. Bağırsakları kaplayan hücreler birkaç günde bir, kan hücreleri birkaç ayda bir yenilenirken nöronlar gibi diğer hücreler, ömür boyu dayanabiliyor.
Son çalışmalarında Sender ve meslektaşları, vücuttaki bağışıklık hücrelerinin miktarını tahmin etmek için geçmiş araştırmalardan ve doku örneklerinin analizlerinden ölçümleri derledi. Çalışma, bağışıklık hücresi sayılarının enfeksiyonlara, cinsiyete, kiloya ve yaşa göre nasıl değişebileceğine dikkat çekti.
Araştırmacılar, yetişkin erkeklerden elde ettikleri sonuçları, yetişkin kadınlardan ve çocuklardan bağışıklık hücrelerinin sayısını hesaplamak için kullandılar. Sonuçlarını da esas olarak vücut oranlarına dayandırdılar.
20’li yaşlarındaki 73 kilogramlık bir erkekle karşılaştırıldığında, aynı yaştaki 60 kilogram ağırlığındaki bir kadın yetişkinin muhtemelen 1,5 trilyon bağışıklık hücresine sahip olması ve toplamda 1 kilograma ulaşması gerekir. 10 yaşındaki bir çocukta ise bu rakam, biraz daha az olur: 600 gram ağırlığında 1 trilyon bağışıklık hücresi.
Ancak kadınların romatoid artrit ve lupus gibi otoimmün hastalıklara yakalanma olasılığı daha yüksek olduğundan ve çocukların bağışıklık sistemleri hâlâ olgunlaşmakta olduğundan, bu sonuçların dikkatle yorumlanması gerekir.
Araştırmaya göre mikropları etkisiz hâle getirmek ve hücresel saldırılar düzenlemek için antikor üreten lenfositler, bağışıklık hücrelerinin yaklaşık %40’ını oluşturuyor. Ancak vücuttaki en küçük hücreler arasında yer aldıkları için lenfositler, bağışıklık sisteminin tüm kütlesinin sadece %15’ini temsil ediyor. Öte yandan, 3 ila 10 kat daha büyük olan makrofajlar, dendritik hücreler ve mast hücreleri, bağışıklık hücrelerinin %20’sinden azını oluşturuyor. Ancak bağışıklık hücresi kütlesinin %60’ından fazlasına katkıda bulunuyor.
Dahası, bağırsaklar insan vücudundaki tüm bağışıklık hücrelerinin yalnızca %3’ünü oluştururken kanda yalnızca %2 oranında bulunur. Bu da en önemli immünolojik organların aslında lenfositlerin ve nötrofillerin çoğunun bulunduğu lenf düğümleri, kemik iliği ve dalak olduğu anlamına gelir. Aynı zamanda, bağırsak plazma hücrelerinin büyük bir kısmına ev sahipliği yapar ve bu nedenle vücudun antikor aracılı bağışıklığına en büyük katkıyı temsil eder.
Çalışma, PNAS dergisinde yayımlandı.
Derleyen: Nazlı Koyuncu
