- Fareler hayal güçlerini insanlara benzer bir şekilde kullanabiliyor, yani düşünceleri her zaman gözlerinin önünde olana sabitlenmiyor, aynı zamanda uzayda ve zamanda seyahat edebiliyor.
- Araştırmacılar farelere özel bir beyin-makine arayüzü takarak, hipokampus sistemlerindeki “hayali” bir aktivite aracılığıyla sanal gerçeklik ortamındaki hareketlerini haritalandırdı.
- Fareler etrafta “hareket ettikçe” beyin aktiviteleri izlendi ve sanal gerçeklikteki yerleri hipokampus aktivitesi ile ilişkilendiren kişiselleştirilmiş bir “düşünce sözlüğüne” çevrildi.
- Eğer fareler farklı bir yerde olduklarını hayal edebiliyorlarsa, geleceğe dair bir şeyler de hayal edebilirler veya geçmişten bir şeyler hatırlayabilirler.
Yeni bir araştırmaya göre fareler hayal güçlerini insanlara benzer bir şekilde kullanabiliyor, yani düşünceleri her zaman hemen gözlerinin önünde olana sabitlenmiyor, aynı zamanda uzayda ve zamanda seyahat edebiliyor.
Kendimizi zihnen başka yerlere götürmek, geçmiş olayları hatırlamak veya gelecek senaryolarını zihnimizde canlandırmak doğal olarak yaptığımız bir şey. Bu durum çoğunlukla beynin “hipokampus” adı verilen bir bölümünde gerçekleşiyor gibi görünüyor. Araştırmacılar farelerin hipokampusunda da benzer bir aktivite olduğunu gözlemledi.
Howard Hughes Tıp Enstitüsünden (HHMI) bir araştırma ekibi, kemirgenlerin gerçekte bir yere hareket etmeseler bile bir su ödülünü alabilmek için belirli bir yere seyahat etmeyi düşünüp düşünemediklerini belirlemek için bir beyin-makine arayüzü ile birlikte sanal gerçeklik (VR) kullandı.
HHMI’dan nörolog Albert Lee, “Hayal etmek insanların yapabildiği olağanüstü şeylerden biri. Şimdi hayvanların da bunu yapabildiğini keşfettik ve bunu incelemenin bir yolunu bulduk.” diyor.
Deneyler şu şekilde gerçekleşti: Farelere özel bir beyin-makine arayüzü takarak, hipokampus sistemlerindeki “hayali” bir aktivite aracılığıyla sanal gerçeklik ortamındaki hareketlerini haritalandırdı. Fareler küresel bir koşu bandının üzerine yerleştirildi, böylece aynı noktadan hareket etmeden sanal gerçeklikte gezinebildiler.
Fareler etrafta “hareket ettikçe” beyin aktiviteleri izlendi ve sanal gerçeklikteki yerleri hipokampus aktivitesi ile ilişkilendiren kişiselleştirilmiş bir “düşünce sözlüğüne” çevrildi. Bu, araştırmacıların belirli aktivite kalıplarını sanal alandaki belirli yerlere bağlayabilecekleri anlamına geliyordu, bu da onlara farelerin zihninde ne olduğunu anlamlandırmaları için bir pencere açıyordu.
Daha sonra düzenek, koşu bandındaki fiziksel hareketin sanal gerçeklik dünyasını etkilemeyecek şekilde değiştirildi. Bu da fareleri sularını almak için bilerek ve isteyerek belirli yerlere gitmeyi veya nesneleri belirli yerlere taşımalarını hayal etmeye zorladı ve beyin taramaları gerçekten de yaptıkları şeyin bu olduğunu gösterdi.
HHMI’dan sinirbilimci Chongxi Lai, “Fare gerçekten de bir yere gitmeden çevredeki yerlerin temsilini aktive edebiliyor. Fiziksel bedeni sabit olsa bile, uzamsal düşünceleri çok uzak yere gidebilir.” diyor.
Eğer fareler farklı bir yerde olduklarını hayal edebiliyorlarsa, geleceğe dair bir şeyler de hayal edebilirler ya da geçmişten bir şeyler hatırlayabilirler. Ancak hayvanların zihinlerinde neler olup bittiğinden emin olmak hâlâ çok zor. Bu VR sistemi gelecekte bu alanda araştırma yapılmasına olanak sağlayabilir.
Ayrıca hayvanların sanal gerçeklikte hareket etmeyi hayal etmek için çok fazla eğitilmeye ihtiyaçları olmadığı, zihinsel aktivitelerini yaklaşık 10 saniye gibi önemli bir süre boyunca sürdürebildikleri de unutulmamalı.
HHMI’dan biyokimyacı Timothy Harris, “Şaşırtıcı olan şey, farelerin dikkat süreleri hakkındaki naçizane fikrimize dayanarak, farelerin çok uzun bir süre boyunca hedeflerindeki bir yeri ve başka yerleri düşünmemeyi nasıl öğrendikleri.” diyor.
Araştırma Science dergisinde yayımlandı.
Derleyen: Burçin Bağatur
