- Dünya çapında sigara içenler her yıl yaklaşık 6,5 trilyon sigara satın alıyor.
- Bu sigaraların izmaritleri daha sağlıklı bir çevre için ihtiyaç duyulan yeşil yakıtların üretiminde kullanılabilir.
- Araştırmalar, biyodizelin maliyetini ve sebep olduğu kirliliği minimuma indirmek için gerekli olan “triasetin” maddesinin sigaralardan elde edilebileceğini söylüyor.
Günümüzde katı çevre normları ve fosil yakıt kirliliği ile mücadele etmek için bitkisel yağ veya hayvansal yağ bazlı, biyolojik olarak parçalanabilen ve toksik olmayan “biyodizel” gibi daha temiz yakıtların kullanılması gerekiyor.
Bununla birlikte, biyodizelin yüksek üretim maliyeti, biyodizelin yaygınlığı önünde önemli bir engel oluşturuyor. Ayrıca, biyokütle kaynağına bağlı olarak biyodizelin kullanılması kirliliğe de neden olabiliyor. Araştırmaya göre triasetin bileşiğini eklemekse bu sorunların her ikisini de çözmeyi mümkün hale getirebilir. Ne yazık ki triasetin genellikle kimyasal olarak üretilmekle beraber çok fazla kimyasal atık ve toksik kalıntılara yol açıyor.
Konuyla ilgili, Litvanya’daki Kaunas Teknoloji Üniversitesi baş araştırmacısı Samy Yousef, “Triasetin, sigara filtresinde plastikleştirici olarak kullanılıyor, bu nedenle doğal olarak sigara izmaritleri triasetin bakımından zengindir.” dedi.
Samy Yousef, Litvanya Enerji Enstitüsünden (LEI) meslektaşlarıyla birlikte, sigara atıklarını termal olarak ayrıştırmak için pirolizin kullanılan bir dizi deney gerçekleştirdi. Deneyler 200 gramlık bir reaktörde farklı reaksiyon sıcaklıklarında (650, 700 ve 750°C) gerçekleştirildi. En büyük triasetin miktarı (%43) 750°C’da sentezlendi.
Dünya çapında sigara içenler her yıl yaklaşık 6,5 trilyon sigara satın alıyor. Bir sigara izmaritinin ortalama ağırlığı 0,2 gram ve yılda 1,1 milyon tondan fazlası üretiliyor. Sigara atığı, özel dikkat gerektiren büyük miktarlarda toksik kimyasallar, kanserojenler, mikroplastik lifler ve radyoaktif elementler içeriyor. Yousef yaptığı açıklamada, “Araştırma grubumuzda geri dönüşüm ve atık yönetimi konuları üzerinde çalışıyoruz. Bu nedenle her zaman büyük miktarlarda bulunan ve kendine özgü bir yapıya sahip olan atıkları arıyoruz. Sigaralar üç bileşenden oluşuyor. Tütün, kâğıt ve selüloz asetat liflerinden yapılmış bir filtre… Bunlar iyi bir hammadde ve enerji kaynağı. Ayrıca, bu atıkları yerinde toplamak için birçok sistem ve şirket olduğundan sigara izmaritlerinin toplanması da kolay.” diyerek sigaranın iyi bir hammadde olmasının sebeplerini açıkladı.
Hammaddelerin çıkarılması için sigara atıklarının geri dönüştürülmesine yönelik girişimlerde bulunulmasına rağmen, çalışmaların çoğunluğu bireysel bileşenlerin termal bozulmasının araştırılmasına odaklanmıştı. Litvanyalı bilim insanları deneylerinde sigara izmaritlerini karışım olarak ele alıyordu.
Tütün zehirli bir atık olduğu için KTÜ Makine Mühendisliği ve Tasarım Fakültesi baş araştırmacısı Yousef, “Bunun bertaraf edilmesi özel bir dikkat gerektiriyor ve sigara atıklarının bileşenlerini ayırmak karmaşık bir süreç gerektirdiği için bu ekonomik açıdan mümkün değil.” dedi. Ayrıca Yousef, pirolizi kendileri gibi yöntem olarak kullanan ancak bunu sadece filtre bileşenlerine uygulayan çalışmaların var olduğunu ve bu durumda tüm bileşenlerin ayrılması için malzemenin ön arıtımının gerektiğini de açıklamasına ekledi.
Farklı sıcaklıklarda yapılan bir dizi piroliz deneyinin ardından araştırmacılar, sigara atıklarından yağ (%38), kömür (%25-27) ve gaz (%33-36) çıkarmayı başardılar. Elde edilen verilere göre gözenekli ve kalsiyum açısından çok yüksek olan kömür için muhtemel yeşil yakıt kullanım alanları bulunabileceği kanısına varıldı. Yousef bununla ilgili, “Tüm ürünlerin uygulama alanları var. Bizim durumumuzda gözenekli ve kalsiyum açısından çok zengin olan kömür, gübre olarak veya emici olarak atık su arıtımında ve enerji depolamada kullanılabilir. Ayrıca gaz ve enerji amacıyla kullanılabilir. Son olarak ayrıca maliyeti düşürmek için biyodizele katkı maddesi olarak kullanılabilen triasetin bakımından zengin yağlar da kömürle beraber %38 oranında yine sigaradan elde edilebilir.” ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte ortaya çıkan herhangi bir atık arıtma teknolojisinin döngüsel ekonomi sistemine dahil edilebilmesi için, bir atık toplama sistemi ve geri dönüşüm stratejisinin yanı sıra mevcut altyapının da uygun olması gerekiyor.
Metal çöp sepetleri ve kül tablaları gibi sigara izmaritleri toplama sistemleri, bunları katı atıklardan ayrı olarak toplamak için yaygın olarak kullanılmakta. Geri dönüşüm stratejisine gelince, araştırmacılar sigara izmaritlerini termal olarak kömüre, gaza ve yağa dönüştüren 750°C’da piroliz işleminin kullanılmasını öneriyor.
Gaza dönüştürülen izmaritler, elektrik üretmek ve dönüşüm tesisine güç sağlamak için kullanılabilirken kömür de emici olarak kullanılabilir. İzin verilen triasetin oranı %10 olduğundan biyoyakıtlara %25’e kadar yağ eklenebilir.
Bu arada KTU araştırmacısı Yousef, grubun sigara atıklarının kullanımına ilişkin diğer olasılıkları araştırdığını söylüyor.
Sizce yeşil enerjinin kaynağı sigara olabilir mi?
Derleyen: Fatma Ebrar Tuncel
