Kuantum hesaplamada çığır açan gelişmelerden yapay zeka dil modellerindeki ilerlemelere kadar, 2023 yılında pek çok teknolojik gelişmeye şahit olduk.
2023 yılında, teknolojik manzara bir dizi çığır açan yenilikle önemli ölçüde değişti. Gelişmiş robotik çözümlerden kuantum bilişimdeki ilerlemelere ve elbette üretken yapay zekanın durdurulamaz gibi görünen yükselişine kadar, ardımızda bıraktığımız yılın en büyük 10 teknolojik atılımını listeledik:
10. Çoklu bulut yönetimindeki karışıklığın çözülmesi
2023 yılında bulut teknolojisi, özellikle çoklu bulut yönetimi zorluklarının üstesinden gelme konusunda önemli yeniliklere sahne oldu.
SAS tarafından yapılan araştırmaya göre günümüzde kuruluşlar üç özel bulut üzerinden faaliyet gösteriyor. Kuruluşların neredeyse yarısı (%42) iş uygulamaları, analitik ve iş açısından kritik verilerin barındırılması için en az iki genel bulut sağlayıcısına güveniyor.
VMware, Barselona’daki Explore 2023 etkinliğinde, kuruluşların bu çoklu bulut karmaşıklığını rekabet avantajına dönüştürmek için “Cloud Smart” yaklaşımını başarıyla benimsemelerine yardımcı olduğunu açıkladı.
9. Gelişmiş robot teknolojileri
Robotik, endüstriyel otomasyondan kişisel robotlara kadar uzanan uygulamalarla büyük ilerleme katetti.
Bu yılın başlarında Amazon, Agility Robotics ile yaptığı ortaklık sonucunda ortaya çıkan, eşyaları kavrayıp kaldırabilen iki bacaklı bir robot olan Digit’i test etmeye başladığını duyurdu. Amazon, cihazın ilk olarak “oldukça tekrarlı” bir süreç olan boş kutuları kaydırmak için kullanılacağını açıkladı.
Amazon 2012 yılında tesislerinde robot kullanmaya başlamıştı. Şirket o zamandan beri dünya çapında yüz binlerce kişiye istihdam sağladığını da ekliyor.
8. Web3 ve blockchain
Blockchain teknolojisi, merkezi olmayan finans alanındaki yeniliklerin yatırım ve finansal işlemler için yeni yollar sunmasıyla kripto para birimlerinin ötesine geçti. Bu teknolojiler geleneksel finans sistemlerine meydan okumakta, daha güvenli ve şeffaf iş yapma yöntemleri sunmakta.
McKinsey & Company, Web3 ile ele alınması gereken zorluklar ve riskler olduğunu, ancak bu teknolojinin “potansiyel olarak dönüştürücü etkileri” olabileceğini belirtiyor.
7. Hyperautomation
Gartner tarafından 2020 yılında ortaya atılan bir terim olan hyperautomation, kuruluşların mümkün olduğunca hızlı bir şekilde iş ve BT süreçlerini tanımlamak, incelemek ve otomatikleştirmek için kullandıkları disiplinli, iş odaklı bir yaklaşımı ifade ediyor. RPA yazılım şirketi UiPath‘e göre hyperautomation, süreç otomasyonunun çeşitli bileşenlerini bir araya getirerek, işi otomatikleştirme yeteneğini artıran araçları ve teknolojileri entegre ediyor.
Şirketin Otomasyon İnovasyonları Küresel Başkan Yardımcısı Boris Krumrey‘in bu yılın başlarında Technology Magazine’e açıkladığı üzere yapay zeka destekli otomasyon, teknolojiyi yepyeni bir seviyeye taşıyor.
6. Kuantum bilişimindeki atılımlar
Bu yılki Kuantum Zirvesinde, IBM’in en yüksek performans ölçümlerini ve bugüne kadarki tüm IBM Kuantum işlemcilerinin en düşük hata oranlarını sunmak üzere tasarlanmış yeni “Heron” işlemcisi tanıtıldı.
Ayrıca şirket, ilk modüler kuantum bilgisayarı ve IBM’in kuantum merkezli süper bilgisayar mimarisinin temel taşı olan IBM Quantum System Two‘yu da tanıttı. Yorktown Heights, New York’ta bulunan sistem, üç IBM Heron işlemcisi ve destekleyici kontrol elektroniği ile çalışmaya başladı.
5. 5G ve ötesi
Nokia ve T-Mobile gibi şirketlerin tam potansiyelini kullandığı 5G ağlarının kullanıma sunulması 2023 yılında hız kazanarak daha önce görülmemiş erişim hızları ve bağlanabilirlik sundu. Dahası, kablosuz teknolojide daha da dönüştürücü değişiklikler vaat eden yeni nesil ağlar olan 6G’ye yönelik araştırmalar başladı.
Nesnelerin İnterneti ekosistemini güçlendirmekten yapay zeka ve sürükleyici teknolojilerin sorunsuz entegrasyonunu kolaylaştırmaya kadar, 6G ağlarının ortaya çıkışının endüstrileri, ekonomileri ve toplumu bir bütün olarak yeniden şekillendirmesi bekleniyor.
5G Altyapı Birliği tarafından hazırlanan bir rapora göre 6G “neredeyse anında ve sınırsız tam kablosuz bağlantı” sunacak.
4. Sürdürülebilir ve yeşil teknolojiler
Yapay zeka, bulut bilişim ve diğer teknolojilerdeki üstel büyüme daha fazla veri merkezi kapasitesine ihtiyaç duyuyor. Dünya Ekonomik Forumunun “2023’ün En İyi 10 Gelişmekte Olan Teknolojisi” raporuna göre net sıfır enerjili veri merkezleri hedefini gerçeğe dönüştürmeyi amaçlayan çeşitli teknolojiler ortaya çıkmakta. Bunlar arasında ısıyı dağıtmak için su veya dielektrik sıvı soğutma kullanmak da yer alıyor.
Bu arada yapay zeka destekli sistemler enerji kullanımını gerçek zamanlı olarak analiz ve optimize ederek verimliliği ve performansı en üst düzeye çıkarabilir. Google ise veri merkezlerinde enerji tüketimi %40 civarında düşürmeyi başardı.
3. Zero trust (sıfır güven) güvenlik modeli
“Asla güvenme, her zaman doğrula” anlayışına dayanan zero trust güvenlik modeli, 2023 yılı boyunca hibrit ve uzaktan çalışmayı çevreleyen mevcut zorluklara yeni ve etkili bir çözüm olarak sunuldu.
Cisco tarafından hazırlanan bir rapor, her on kuruluştan dokuzunun küresel olarak zero trust güvenlik modelini benimsemeye başladığını ortaya koydu. Dell Technologies Küresel CTO’su John Roese, bu ivmenin devam edeceğini ve şirketlerin, 2024 yılında sıfır güveni “norm” olarak görmeye başlayacağını belirtti.
2. AR ve VR
Artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojileri, fiziksel ve dijital dünyalar arasındaki çizgileri bulanıklaştırarak etkileşim ve öğrenme için yeni fırsatlar yaratmayı vadediyor.
Apple’ın Vision Pro başlığını piyasaya sürmesi CEO Tim Cook tarafından “bilgi işlem için yeni bir çağın başlangıcı” olarak tanımlandı. Ürünün uzamsal bilgi işlem sektörünü dönüştüreceği tahmin ediliyor.
Şirketin başlığı, Bloomberg’in bir raporuna göre 2030 yılına kadar 615 milyar ABD dolarına ulaşabilecek olan metaverse’de daha hızlı büyümeyi sağlayabilir.
1. Üretken Yapay Zeka
Kuşkusuz 2023’ün ana tartışma konusu olan yapay zeka teknolojileri; doğal dil işleme, derin öğrenme ve yapay zeka etiği alanlarındaki önemli ilerlemelerle adından söz ettirmeye devam ediyor.
OpenAI’ın çok modlu GPT-4 modeli, insan-bilgisayar etkileşiminde yeni bir çağın sinyallerini vererek insan benzeri metinler üretmede dikkate değer yetenekler sergilerken; görüntü oluşturma aracı DALL-E 3’ün en son sürümü, eskisinden daha gerçekçi görüntüler oluşturabiliyor.
Bu arada Google’ın Aralık 2023’te piyasaya sürülen Gemini modeli; insan tarzı konuşmalar, dil ve içeriğin yanı sıra görüntüleri anlama ve yorumlama, kodlama, veri ve analitik yönlendirme, yeni yapay zeka uygulamaları ve API’ler oluşturmak için kullanılabiliyor.
Derleyen: Alp Eren Gümüş
