- Kew Gardens’ın bilim insanları, geçen yıl yaptıkları keşiflerle yeraltı “ormanlarından” Antarktika’ya kadar uzanan 74 yeni bitki ve 15 mantar türünü tanımlayarak bilim dünyasına önemli katkılar sağladı.
- Yeni keşfedilen bitki ve mantar türleri arasında bir yanardağın tepesi, Antarktika kayaları ve sönmüş bir volkanın zirvesinde yaşayan ilginç örnekler bulunmakta.
- Bilim insanları, keşfedilen türlerin acil koruma altına alınması gerektiğini vurgulayarak biyoçeşitlilik kaybı ve iklim değişikliği konularında farkındalık yarattı. Bu keşifler, doğal dünyanın güzelliğini ve mucizesini hatırlatarak önemli bir bilimsel adım olarak değerlendirilmekte.
Kew Gardens’da görevli bilim insanları, geçen yıl yaptıkları keşiflerle adeta bilim dünyasına ışık tuttu. Yeraltı ormanından muhteşem orkidelere kadar uzanan 74 yeni bitki ve 15 mantar türünü tanımlayan araştırmacılar, bu gizemli türlerin birçoğunu beklenmedik yerlerde, örneğin bir yanardağın tepesi veya Antarktika kayalarında, bulduklarını açıkladı.
Bilim insanları, yeni keşfedilen bitki ve mantar türlerinin acilen koruma altına alınması gerektiğini vurgulayarak bu türlerden en az birinin muhtemelen kaybolduğuna dikkat çekti. Tanımlanmamış bitkilerin yaklaşık dörtte üçünün ise yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtildi.
2023 yılında bilim dünyasına tanıtılan ilk 10 türün, doğal dünyanın güzelliği ve mucizesini hatırlatarak biyoçeşitlilik kaybı ve iklim değişikliği konularında bir uyarı niteliği taşıdığı belirlendi. Kew’in kıdemli araştırma lideri Dr. Martin Cheek, yeni türlerin bilimsel olarak adlandırılmasının, koruma önlemlerinin alınması ve potansiyel kullanım alanlarının araştırılması için atılmış önemli bir adım olduğunu ifade etti.
Cheek, BBC News’e yaptığı açıklamada, “Dünyanın dört bir yanındaki bilim insanları ve aslında gezegendeki herkes tarafından tamamen bilinmeyen bir tür keşfettiğinizde yaşadığınız şaşkınlık duygusunun, çoğu durumda hayatı yaşamaya değer kılan şey olduğunu” belirtti.
Kew Gardens’ın 2023 için ilk 10 keşfi arasında şunlar yer alıyor:
Antarktika mantarlarının üç yeni türü
Antarktika, çiçekli bitkilerin neredeyse bulunmadığı bir kıta olmasına rağmen likenler çıplak kayalarda kendilerine bir yaşam alanı bulabilirler. Mantarların varlığının büyük bir kısmı hâlâ bilinmemekte. Bu durum sadece keşfedilmemiş uzak bölgelerde değil gezegenin her köşesinde geçerlidir.
Kew’in mantar uzmanı Dr. Raquel Pino-Bodas, bu büyük çeşitlilik içinde “Bugün karşılaştığımız en büyük zorluklardan bazılarına doğa temelli çözümler bulmamıza yardımcı olabilecek yeni gıda kaynakları, ilaçlar ve diğer yararlı aktif bileşiklerin keşfi kaçınılmazdır.” diyor.
Volkanın tepesinde bulunan bir orkide
Muhteşem parlak kırmızı çiçekleri olan bitki, Endonezya’nın Waigeo adasında sönmüş bir volkan olan Nok Dağının zirvesinde bulundu.
Yeraltında yetişen bir palmiye
Pinanga subterranea olarak adlandırılan palmiye, Güney Doğu Asya’daki Borneo adasında bulundu.
Parlak kırmızı meyveleri ve çiçekleri büyük ölçüde yeraltına gömülü.
Mozambik’ten olası bir et yiyici bitki
Nane ailesine ait olan bu tuhaf bitki (Crepidorhopalon droseroides), yapışkan tüylerini kullanarak böcekleri çekip yakalıyor ve ardından onları sindirerek besleniyor. Ancak, ilginç bir şekilde diğer etobur bitkilerle herhangi bir ilişkisi bulunmuyor.
Dr. Cheek, “Önümüzdeki birkaç yıl içinde, bu bitkinin bilimsel olarak etçil olduğunun kanıtlanacağına dair iddiamı ortaya koyuyorum.” diyor.
Neredeyse tamamen yeraltında yaşayan bir çift ağaç
Orta Afrika’daki Angola yaylalarında, Kalahari kumlarının altında büyüyen ağaçlar keşfedildi. Yüzeyde sadece çiçekler gibi küçük parçalar görülebiliyor. Bu ağaçlardan biri Baphia arenicola olarak biliniyor. Fasulye ailesine ait ve beyaz çiçekleri bulunuyor. Diğeri ise Cochlospermum adjanyae adını taşıyor ve parlak sarı çiçeklere sahip.
Dr. Cheek, “Bu, bilim insanları için büyük bir merak konusu ve bu çok küçük ama bir o kadar da ilginç yeraltı ormanlarının iki yeni türü.” diyor.
Madagaskar adasında yeni bir orkide keşfedildi
Bu bitki, hayatta kalmayı miğfer vanga olarak bilinen mavi gagalı, garip ve güzel bir kuş türünün yardımıyla başarıyor. Köylüler, bu kuşun yaşadığı ormanlık alanları koruyarak soluk yarı saydam çiçeklere sahip orkidelerin yaşam alanlarını muhafaza ettiler. Bu yüzden bitki, ziyaretçilerin ilgisini çeken bu özel kuş sayesinde hayatta kalmış ve korunmuş.
Diğer keşifler arasında:
- Güney Kore’de gıda atıkları üzerinde büyüyen mantarlar
- Tayland’dan menekşe benzeri bir çiçek
- Güney Afrika’dan indigo taşıyan bir bitki
Bilim insanları her yıl ortalama 2.500 yeni bitki türüne ve 2.500 yeni mantar türüne isim veriyor ve henüz resmî olarak tanımlanmamış 100.000 kadar bitki olduğu tahmin ediliyor.
Derleyen: Ayça Ayaz
