- Kuzeydoğu Çin Shiyu bölgesinde bulunan eserler ve yeni analizler bu kalıntıların yaklaşık 45.000 yıl önce Homo sapiensler tarafından yaratıldığını ortaya çıkardı.
- Eserlerin analizi, yaklaşık 250.000 yıl önce Avrupa’da geliÅŸtirilen Levallois taÅŸ yontma tekniÄŸi gibi bir dizi teknolojik beceriyi ortaya çıkardı.
- Araştırma alanında yer alan hayvan kemiklerinin çoğu at veya at kemiklerinden oluşuyordu. Çoğunluğu yetişkindi, bulunan kalıntıların birçoğunda kasap işi olduğunu gösteren kesik izleri mevcuttu, bu da Shiyu halkının avcılık yaptığı anlamına geliyor.
DoÄŸu Asya’da bulunan antik kaya ve kemik parçaları, insan göçünün tarihine iliÅŸkin anlayışımızı deÄŸiÅŸtiriyor. KuzeydoÄŸu Çin Shiyu bölgesinde bulunan eserler ve yeni analizler bu kalıntıların yaklaşık 45.000 yıl önce Homo sapiensler tarafından yaratıldığını ortaya çıkardı. Bu, DoÄŸu Asya’daki modern insanların en eski kanıtı olmakla birlikte Homo sapiens’lerin o zamana kadar Shiyu’da yerleÅŸmiÅŸ olduÄŸunu düşündürüyor ve daha önce bölgede bulunan kültürel eserleri deÄŸerlendirmede yeni yorumlamalara neden oluyor.
Bordeaux Ãœniversitesinden arkeolog Francesco D’Errico yaptığı açıklamada “Bu alan, kültürel kreolizasyon toplumlar ve yer deÄŸiÅŸtiren halklar arasındaki temas sürecini yansıtıyor ve kalıtsal özellikleri yeni yeniliklerle harmanlayarak Homo sapiens’in küresel yayılımına iliÅŸkin geleneksel anlayışı karmaşıklaÅŸtırıyor.” diyor. Shiyu onlarca yıldır arkeolojik öneme sahip bir yer olarak bilinmekteydi. Bölge uzun bir süre boyunca da yerleÅŸim alanı olarak kullanılmış. Tortul dizisi 30 metre derinliÄŸinde ve içindeki katmanlar on binlerce yıl boyunca birikmiÅŸ. Arkeologlar, tortu içinde gömülü olan ve orada yaÅŸayan insanlar tarafından yapılıp kullanılmış zengin aletler ve eserler buldular.

( Yang ve ekibi, Nat. Ecol. Evol., 2024 )
Bu insanların kim olduÄŸu ve orada ne kadar süre yaÅŸadıklarını belirleyebilmek devam eden bir projenin konusu oldu. 1963’te bu alanda yapılan ilk kazılarda ise binlerce obje bulundu. Bu objeler içerisinde; 15.000 taÅŸ eser, binlerce kemik ve diÅŸ parçası ve tek bir hominid fosili ile Homo sapiens’e ait olduÄŸu tespit edilen bir kafatası parçası bulundu. Ancak kafatası parçası da dahil olmak üzere koleksiyonun büyük bir kısmı daha sonra kaybolmuÅŸ. Bilim insanları bu alanda 2013 yılında bir kazı daha gerçekleÅŸtirdi. Åžimdi ise Çin Bilimler Akademisinden paleoantropolog Shi-Xia Yang liderliÄŸindeki uluslararası multidisipliner bir ekip kazı alanını ayrıntılı olarak tanımlamak için çalışıyor. Ekip, mevcut eserlerden çok sayıda örnek seçip bunları yakından analiz ederek, bölgede bulunan hayvan kemiklerini inceledi. Ayrıca bulunan tortu dizisinin farklı bölümlerinden alınan örnekleri doÄŸru bir ÅŸekilde tarihlendirmek için radyokarbon ve optik olarak uyarılmış lüminesans tekniklerini kullanarak yeni tarihlendirme analizi gerçekleÅŸtirdiler.

( Yang ve ekibi, Nat. Ecol. Evol ., 2024 )
Tarihlendirme, tortu dizininin en eski katmanının yaklaşık 45.000 yıl önce biriktiÄŸini ortaya koyuyor. Eserlerin analizi, yaklaşık 250.000 yıl önce Avrupa’da geliÅŸtirilen Levallois taÅŸ yontma tekniÄŸi gibi bir dizi teknolojik beceriyi ortaya çıkardı. Ayrıca topluluÄŸun avcılık becerisi olduÄŸuna iÅŸaret eden, darbe kırılmalarına dair kanıtlar diÅŸli ve saplı mermi uçları da içeriyor. En az 800 ila 1.000 kilometre gibi uzak bir mesafeden elde edilmiÅŸ olabilecek obsidyen de bulunuyor, bu da insanların ticaret veya seyahat amaçlı bir yerlere gittiklerini iÅŸaret ediyor.
DiÄŸer ilginç ögeler arasında iÅŸlenmiÅŸ bir kemik alet olmakla birlikte amacı belirsizliÄŸini koruyan ve ortasında bir delik bulunduran grafit bir disk yer alıyor (araÅŸtırmacılar, ikincisinin bir tür büyük düğme olabileceÄŸini düşünüyor). Alanda yer alan hayvan kemiklerinin çoÄŸu at kemiklerinden oluÅŸuyordu ve çoÄŸunlukla yetiÅŸkin atlara aitti. Kemiklerin birçoÄŸunda kasap iÅŸi olduÄŸunu gösteren kesik izleri mevcut, bu da demek oluyor ki Shiyu halkı atları avlayarak geçinen avcılar olabilir. AraÅŸtırmada bu bulgular karmaşık ve ilham verici bir tablo çiziyor. Yang, “Farklı kültürel özelliklerin bir araya gelmesi, atalarımızın geniÅŸleme sürecinde karmaşık ve yenilikçi bir adaptasyon sürecinin gerçekleÅŸtiÄŸini gösteriyor.” diyor.

( Yang ve ekibi, Nat. Ecol. Evol., 2024 )
AraÅŸtırmacılar, hâlâ kayıp olan kafatası parçasıyla birlikte bu keÅŸfin insanlık tarihinin önemli bir parçasını temsil ettiÄŸini söylüyor. Avustralya’daki Griffith Ãœniversitesinden arkeolog Michael Petraglia, “Antik geçmiÅŸimizin karmaşıklığını anlamak, atalarımızın izlediÄŸi farklı yollar ve insan adaptasyonunun zenginliÄŸi hakkında paha biçilmez bilgiler sunabilir. Shiyu’daki bu keÅŸif, erken insan göçü ve kültürel kaynaÅŸmanın büyüleyici bir hikâyesini ortaya çıkararak, antik kökenlerimiz ve Homo sapiens’in olaÄŸanüstü uyum yeteneÄŸi hakkındaki bilgilerimizi geniÅŸletiyor.” diyor.
Araştırma Nature Ecology & Evolution dergisinde yayımlandı.
Derleyen: Burçin Bağatur