- Yeni bir araÅŸtırma, küresel sıcaklık artışının 1,5°C eÅŸiÄŸini çoktan aÅŸtığını ve 2020’lerin sonunda 2°C’yi aÅŸabileceÄŸini öne sürüyor.
- AraÅŸtırmacılar, Karayip Denizi’nde bulunan bir sünger türün, analiz ederek ve 19. yüzyıl sıcaklık kayıtlarını inceleyerek okyanusların geçmiÅŸ sıcaklık deÄŸiÅŸimini doÄŸrulayıcı verilere ulaÅŸtı.
- Ancak bazı bilim insanları bu bulguları sorguluyor ve okyanusların karmaşıklığını ve veri kalibrasyonunu eleştiriyor.
Yayımlanan son bir araÅŸtırmaya göre küresel sıcaklık artışı kritik 1,5°C eÅŸiÄŸini çoktan aÅŸtı ve mevcut tahminlere göre küresel sıcaklık 2020’lerin sonunda 2°C iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi artış eÅŸiÄŸini aÅŸabilir. Çalışmada, küresel yüzey sıcaklıklarının sanayi öncesi ortalamaların 1,7°C üzerine çıktığı belirtiliyor. Ancak diÄŸer bilim insanları, çalışmada kusurlar olduÄŸunu savunarak bulguları sorguluyor.
Küresel ısınmanın 2°C’ye ulaÅŸması, yıkıcı ve geri dönüşü olmayan iklim çöküşü olasılığını artırıyor. 2015 Paris AnlaÅŸması’nda, yaklaşık 200 ülke küresel sıcaklık artışlarını ideal olarak 1,5°C ve güvenli bir ÅŸekilde 2°C’nin altında sınırlama taahhüdünde bulunmuÅŸtu. Batı Avustralya Ãœniversitesinden mercan resifi uzmanı olan BaÅŸyazar Malcolm McCulloch, “Büyük resim, tehlikeli iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi riskini en aza indirmek için emisyonların azaltılmasına yönelik küresel ısınma saatinin en az on yıl öne çekilmiÅŸ olması.” dedi.
İklim bilimindeki ana sorunlardan biri, fosil yakıtların yakılması öncesindeki sanayi öncesi temel çizginin belirlenmesi. Bilim insanları, geçmişteki hatalı kayıtları ayıklamak için mercanlar, buz çekirdekleri ve ağaç halkalarındaki doğal sıcaklık verilerine başvuruyor.

Bilim insanları hala sanayi sonrası ısınma miktarı konusunda fikir birliÄŸine varamamış durumda. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Ä°daresi’nin 2023 veri setine dayanan bir analize göre Dünya’nın 1850-1900 ortalaması 1,34°C üzerinde ısınmış ancak Ä°ngiltere Met Ofisi’nden alınan veriler bu artışın 1,54°C olduÄŸunu gösteriyor.
Süngerlerle Okyanus Sıcaklık Analizi
Karayip Denizi’nde bulunan Ceratoporella nicholsoni adlı bir sünger türü, 19. yüzyılın sıcaklık kayıtlarını araÅŸtıran bilim insanları için deÄŸerli bir kaynak haline geldi. Bu sünger türü, kireçtaşı kabuklarına yüzyıllar boyunca katmanlar ekleyerek deniz suyundan stronsiyum ve kalsiyum karbonat çekiyor. AraÅŸtırmacılar, bu süngerlerin iskeletlerindeki stronsiyum ve kalsiyum oranlarını inceleyerek 300 yıllık sıcaklık kayıtlarını ölçebiliyor.

Derin sulardan topladıkları süngerlerin analizinden elde ettikleri sonuçlar, 1860’lı yıllarda küresel ısınmanın baÅŸladığını ve bunun Hükûmetlerarası Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Paneli’nin (IPCC) tahminlerinden yaklaşık kırk yıl öncesine denk olduÄŸunu gösteriyor. AraÅŸtırmacılar, 1990’a gelindiÄŸinde küresel sıcaklıkların, sanayi öncesi döneme göre 0,9°C arttığını tespit etmiÅŸlerdi. Bu artış, IPCC’nin tahmin ettiÄŸi 0,4°C ısınmadan daha fazlaydı. Çalışmaya göre mevcut ısınma oranları devam ederse 2020’lerin sonunda 2°C’lik bir ısınmaya ulaşılacak ve 2040’a kadar 2,5°C ısınma yaÅŸanması bekleniyor.
Yeni İklim Değişikliği Araştırması Tartışmalara Yol Açıyor
Bazı iklim bilimciler yeni bir araştırmanın sonuçlarını sorguluyor. Bazı araştırmacılar, okyanusların iyi karıştığını ve süngerlerin kaydettiği su sıcaklıklarının çoğunlukla güneş ışınlarının etkisiyle derinliklerden geldiğini öne sürüyor. Bazıları ise okyanusun hâlâ sıcaklık açısından dengesiz olduğunu ve karmaşık bir yapıya sahip olduğunu savunuyor.
Pennsylvania Ãœniversitesi Dünya Sistem Bilimi Merkezi Direktörü Michael Mann, “Burada şüphecilik haklı. Bana göre bir bölgedeki geçmiÅŸ sünger kayıtlarına dayanarak bugünkü verilere karşı çıkmak inandırıcı deÄŸil.” diyor. Austin, Texas Ãœniversitesi’nden Ekolog ve IPCC’nin 6. DeÄŸerlendirme Raporu’nun Koordinatör BaÅŸyazarı olan Camille Parmesan, “Karayipler’den Dünya okyanuslarına genel bir çıkarım yapmak doÄŸru deÄŸil.” diyor. University College London’daki Okyanus ve Ä°klim Bilimi Profesörü David Thornalley ise araÅŸtırmacıların sünger verilerini küresel deniz yüzeyi sıcaklıklarıyla uyarlama kararını eleÅŸtiriyor.
Almanya’daki Max Planck Meteoroloji Enstitüsü’nün Direktörü ve Ä°klim Bilimi Profesörü Jochem Marotzke, “Çalışma, küresel iddiaları saÄŸlam kanıtlarla destekleyemiyor ve büyük ölçüde baÅŸarısız oluyor. Bu küçük bir okyanus parçasından küresel ölçekte tahminler yapmak tamamen inanılmaz.” diyor. AraÅŸtırmacılar, 2018 tarihli bir makaleye atıfta bulunarak Karayip deniz yüzeyi sıcaklık eÄŸilimlerinin küresel ölçekte orantılı olduÄŸunu savunuyor. Sonuçları tartışmalı olsa da bilim insanları, hızlı iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi döneminde bu çalışmanın küresel iklim bilgisine bir katkı saÄŸlayabileceÄŸini belirtiyor.
Derleyen: Ayça Ayaz