- Gökyüzünden bakıldığında uzaylılar tarafından yapılmış desenler gibi görünen eski teknik Waru Waru, çiftçiler tarafından iklim kriziyle mücadele etmek için yeniden kullanılmaya başlandı.
- Peru ve Bolivya sınırında, yerli Quechua dilinde sırt anlamına gelen Waru Waru’lar, çukurlu yapısıyla ekinleri koruyorlar.
- Suyla çevrili dikim yatakları, bitkilerin etrafındaki su ile bir mikro iklim yaratarak gün boyunca güneşten gelen ısıyı emiyor ve sıfırın altındaki sıcaklıklarda donmayı önlemek için geceleri geri yayıyor.
Gökyüzünden bakıldığında uzaylılar tarafından yapılmış devasa, dairesel desenler gibi görünen eski tekniği Puno’nun And platolarındaki çiftçiler iklim kriziyle mücadele etmek için yeniden kullanmaya başladı.
Peru ve Bolivya sınırında, yerli Quechua dilinde sırt anlamına gelen Waru Waru’lar, çukurlu yapısıyla bölgede 2000 yıl önce yaptıkları gibi patates ve kinoa ekinlerini bir kez daha koruyorlar. 42 yaşındaki çiftçi Cesar Cutipa, yöntemin hem kuraklık hem don zamanlarında çok faydalı olduğunu söylüyor.
Puno, Titicaca Gölü üzerinde, deniz seviyesinden yaklaşık 3.812 metre yükseklikte yer alıyor. Çiftçiler sele eğilimli tarlaların çevresinde altı Waru Waru kurdular.
Çukurlar, ekimin yapıldığı dikdörtgen bir platform oluşturuyor. Suyla çevrili dikim yatakları 100 metre uzunluğunda, dört ila 10 metre genişliğinde ve bir metre yüksekliğinde. Bitkilerin etrafındaki su bir mikro iklim yaratarak gün boyunca güneşten gelen ısıyı emiyor ve sıfırın altındaki sıcaklıklarda donmayı önlemek için geceleri geri yayıyor.

Tarım uzmanı Gaston Quispe, “Waru Waru’lar yağmur mevsiminde sele maruz kalmıyor çünkü nehre ulaşan akıllı bir drenaj sistemine sahipler. Pek çok avantajları var.” dedi. Puno’nun neredeyse altmış yıldır en büyük kuraklık dönemlerinden birini yaşadığı 2023 yılında Waru Waru, çiftçilerin su eksikliğiyle başa çıkmasına ve gıda kıtlığını önlemesine yardımcı oldu.
Bölge, Peru’da ve And Dağları ile Bolivya’da yerli Quechua ve Aymara çiftçi topluluklarına ev sahipliği yapıyor. 22 yaşındaki çiftçi Valeria Nahua, “Burada barış içinde yaşayabiliyoruz çünkü patatesimiz, kinoamız ve arpamız var. Şehre gitmeden huzur içinde yaşayabiliyoruz.” diyor.
Derleyen: Esin Özcan