- Yakın zamanda yapılan iki çalışma, farklı analiz türlerine dayanarak darboğaz insan göçünü inceledi.
- Orta Pleistosen Geçişi sırasında küresel okyanus seviyeleri düşmüş, Afrika ve Asya kurumuş ve büyük kuraklık alanları oluşmuş.
- Neyse ki deniz seviyesinin düşmesiyle Avrasya’ya kara yolları açılmış ve araştırmacıların modeline göre darboğazlar bu yollar sayesinde kaçabilmiş.
Yakın zamanda yapılan iki çalışma, farklı analiz türlerine dayanarak darboğaz insan göçünü inceledi. İnsan genomunun yakından okunması, 900.000 yıl kadar önce bir popülasyon darboğazının genetik çeşitlilik kaybına neden olduğunu ortaya koydu. Bu çalışmadan birkaç hafta sonra yayımlanan ikinci bir çalışmada ise Avrasya’daki erken arkeolojik alanlar incelendi ve darboğaz, 1,1 milyon yıl öncesine tarihlendirildi.
Yıllar arasındaki bu tutarsızlık, sayılardaki geçici düşüşe neden olmuş ya da en azından katkıda bulunmuş olabilecek iklim olayını tanımlamayı zorlaştırıyor. Bu nedenle Milano Üniversitesi’nden jeolog Giovanni Muttoni ve Columbia Üniversitesi’nden Dennis Kent, darboğazın zamanlamasını daraltmak için bir çaba içine girdi.
Araştırmacılar ilk olarak Avrasya’daki erken hominid yerleşim alanlarının kayıtlarını yeniden değerlendirdi ve güvenilir bir şekilde 900.000 yıl öncesine tarihlenen bir alan kümesi buldu. Buna karşılık, nüfus darboğazının kanıtı olarak kullanılan daha eski alanlardaki tarihlendirme daha belirsiz ve bu nedenle tartışmalı sonuçlar verdi. Araştırmacılar bulgularını, iklimdeki değişikliklerin kanıtlarını oksijen izotopları şeklinde muhafaza eden deniz tortusu kayıtlarıyla karşılaştırdı. Tortu katmanlarında hapsolmuş oksijen oranları, minerallerin çökeldiği dönemde iklimin daha mı sıcak yoksa daha mı soğu olduğunu gösterdi.
Genomik veriler ve hominid bölgelerinin tarihlendirilmesi, darboğaz ve göçün eşzamanlı olduğunu gösteriyor. Orta Pleistosen Geçişi sırasında küresel okyanus seviyeleri düşmüş, Afrika ve Asya kurumuş ve büyük kuraklık alanları oluşmuş. Afrika’da yaşayan hominidler, onları yiyecek ve sudan mahrum bırakan korkunç koşullarla karşı karşıya kalmış. Neyse ki deniz seviyesinin düşmesiyle Avrasya’ya kara yolları açılmış ve araştırmacıların modeline göre darboğazlar bu yollar sayesinde kaçabilmiş.
Bu, hominidlerin daha önce göç etmediği anlamına gelmiyor. Aksine araştımacılar, modern Homo sapiens’in atalarındaki nüfus darboğazı ve göçün, yaklaşık 900.000 yıl önce meydana gelen iklim kargaşasının bir sonucu olarak aynı zamanda gerçekleştiğini belirtiyor.
Araştırmacılar makalelerinde, “Savan ve kurak bölgelerin kıta Afrika’sının çoğuna yayılmasına neden olan deniz izotopu evresi 22 sırasında artan kuraklığın, Afrika’daki erken Homo popülasyonlarını yok olmaktan kaçınmak için uyum sağlamaya veya göç etmeye ittiğini öne sürüyoruz. Şiddetli bir iklim tetikleyicisine ve buna eşlik eden kaçış yollarına yanıt olarak gerçekleşen hızlı göç, 0,9 milyon yıl önce Afrika dışına göçü açıklayabilecek ve darboğazın modern Afrika popülasyonlarındaki modern genomik kanıtlarına katkıda bulunabilecek şeydir.” diye yazıyor.
Bulgular Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.
Derleyen: Fatma Ebrar Tuncel
