- Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Solar Orbiter’ı tarafından Eylül 2023’te kaydedilen GüneÅŸin yakın çekim görüntüsü, güneÅŸ atmosferinin en dış iki katmanı olan güneÅŸin kromosferi ile korona arasındaki kaotik geçiÅŸ bölgesini gösterdi.
- Bilim insanları GüneÅŸ’in beklenen GüneÅŸ maksimumunu yaÅŸayıp yaÅŸamadığından emin olamıyor ancak 2023 Eylül ayında güneÅŸ aktivitelerinde belirlenen artış hâlâ devam ediyor.
- GeçtiÄŸimiz günlerde yayımlanan yeni bir video GüneÅŸ’te meydana gelen patlamaları ve radyasyon hareketliliÄŸini gözler önüne seriyor.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Solar Orbiter’ı tarafından Eylül 2023’te kaydedilen GüneÅŸin yakın çekim görüntüsü, güneÅŸ atmosferinin en dış iki katmanı olan güneÅŸin kromosferi ile korona arasındaki kaotik geçiÅŸ bölgesini gösterdi. ESA’ya göre görüntünün daha parlak alanları 1 milyon santigrat derece sıcaklıkları temsil ediyor ve daha soÄŸuk bölgeler radyasyonu emdiÄŸi için o bölgelere kıyasla daha karanlık görünüyor.
Bu altın panorama, aşırı güneÅŸ olaylarının minyatür bir galerisi olma özelliÄŸine sahip. Görüntünün sol alt kısmındaki bulanık, dantel benzeri maddeye “koronal yosun” adı veriliyor. Koronal yosunlar, “GüneÅŸin manyetik alan çizgilerini güneÅŸ atmosferine doÄŸru süren devasa plazma döngülerinin tabanlarında oluÅŸan yapılar.” olarak tanımlanıyor.
Ufkun yakınında, spikül adı verilen yüksek yapıların hareketleri ve dalgalanmaları, güneÅŸ yüzeyinin binlerce mil yukarısına kadar yükseliyor. Görüntülerin sol ortasında gezinen karanlık bir bölge, koronal yaÄŸmuru gösteriyor. YoÄŸun plazma lekeleri, koronal döngüler üzerinde yükseldikten sonra güneÅŸe geri dönüyor. Videonun yaklaşık 22. saniyesinde, Dünya’dan daha büyük muazzam bir plazma patlaması gerçekleÅŸiyor. Bu patlamanın Dünya gezegeninden daha büyük olduÄŸunu tekrar söylemekte fayda var. GüneÅŸ üzerinde bu sürekli gerçekleÅŸen patlamalar gezegenlerden daha büyük ve GüneÅŸ’in koronal tabakasını büyük ölçüde etkiliyor.
Solar Orbiter, bu ateÅŸli görüntüyü güneÅŸten yaklaşık 43 milyon km uzakta ya da ESA’ya göre Dünya’nın yıldızımızdan ortalama uzaklığının yaklaşık üçte birinden yakaladı. NASA’nın ölüme meydan okuyan Parker Solar Probe’u aynı gün güneÅŸin 7,2 milyon km yakınına geldi ve iki uzay aracının bu aşırı güneÅŸ hareketlerini izlemesine ve aynı zamanda radyasyon çıkışlarını ölçmesine izin verdi.
ESA’nın GüneÅŸ Yörünge Aracı tarafından çekilen, GüneÅŸ’in dış atmosferinin bu ateÅŸli manzarasında koronal yosunlar büyüyor, güneÅŸ yaÄŸmurları yağıyor ve plazma patlamaları devasa baÅŸlarını kaldırıyor.
Beklenen Güneş maksimumu geldi mi?
Bunun gibi güneş özellikleri, güneşin karışık manyetik alan çizgilerindeki bozulmalardan kaynaklanıyor. Manyetik bozulmalar, güneşin 11 yıllık aktivite döngüsünün zirvesine yakın bir yerde daha yaygın hale geliyor ve güneş maksimumu olarak adlandırılıyor. Bilim insanları Güneş maksimumunun şu anda gerçekleşmekte olduğunu düşünüyor ancak bunun tam olarak bilinebilmesi için Güneş aktivitelerinin gözlenmeye devam etmesi gerekiyor. 2023 Eylül ayında güneş aktivitelerinde belirlenen artış hâlâ devam ediyor.
SWPC güncellemesinden bu yana geçen aylarda, güneş aktivitesi aralık ayında keskin bir zirve ve ocak ayında olağandışı bir durgunluk ile yukarı ve aşağı yönde hareketler gösterdi. Bu güneş maksimumunun ne zaman gelebileceğini ölçmeyi zorlaştırıyor.
Bilim insanları GÄŸneÅŸ’i izlemeye devam ederken GüneÅŸ’in bu beklenmedik hareketliliÄŸinin ne zaman ne boyutlarda olacağı da hesaplanmaya çalışılıyor.
Derleyen: Fatma Ebrar Tuncel
