- Militocodon lydae, yaklaşık 65 milyon yıl önce dinozorların yok oluşunun hemen ardından yaşamış ve modern toynaklı hayvanların (ungulates) atası olarak kabul edilen küçük bir memeli.
- Colorado’daki Corral Bluffs fosil sahasında bulunan kısmi kafatası ve çene kemiği örneği ile tanımlanan bu tür, özellikle diş yapısı sayesinde keçiler, inekler ve domuzlar gibi hayvanların evrimsel geçmişine ışık tutuyor.
- Bu bulgu, periptychid memelilerin karmaşık evrimsel tarihini çözmeye yönelik önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
Yaklaşık bir fare büyüklüğünde ve 455 grama kadar ağırlığa sahip küçük bir memelinin, aralarında inek, domuz ve geyiklerin de bulunduğu modern toynaklı hayvanların atası olduğuna inanılıyor. Bu memeli, yaklaşık 65 milyon yıl önce, dinozorların neslinin tükenmesinden kısa bir süre sonra yaşadı. M. lydae’nin tanımlanması, Colorado’daki Corral Bluffs fosil sahasında bulunan kısmi bir kafatası ve çene kemiğine dayanıyor.
M. lydae’nin keşfi, dinozorlardan sonra ortaya çıkan bir grup erken memeli olan Periptychidae familyasının anlaşılmasındaki önemli boşlukları dolduruyor. Kent State Üniversitesinden paleontolog Lucas Weaver ve meslektaşları, araştırma makalelerinde bu bulgunun önemini vurguluyor ve M. lydae kafatasının ayrıntılı açıklamaları ile karşılaştırmalarının, periptikid memelilerin evrimsel tarihini anlamak için çok önemli olduğuna dikkat çekiyor.
Araştırma ekibi, M. lydae’yi evrim ağacına doğru bir şekilde yerleştirmek için gelişmiş tarama teknikleri, 3 boyutlu rekonstrüksiyonlar, diğer fosiller ve modern hayvanlarla diş karşılaştırmaları kullandı. Hayvanın kesmeye ve ezmeye uyarlanmış dişlerinde, günümüzün toynaklılarının ortaya çıkmasına yol açan bir diyet ve yaşam tarzını düşündüren önemli kanıtlar bulundu.
Araştırmacılar, daha fazla bulgunun mevcut taksonomik kategorilere meydan okuyacağını, geçiş formları ve evrimsel aşamalarla karakterize edilen karmaşık bir evrim tarihini ortaya çıkaracağını öngörüyor.
M. lydae gibi her yeni fosil keşfi, evrim anlayışımızı geliştirmemize yardımcı oluyor. Paleontologlar tarafından kapsamlı bir şekilde kazılan Corral Bluffs bölgesi, dinozorların yok oluşundan hemen sonraki döneme ait fosil eksikliğinin giderilmesinde hayati önem taşıyor. Bu çağ, özellikle dinozorların boş bıraktığı yeni ekolojik alanlardan yararlanan memeliler arasında hızlı ve yaygın bir çeşitlenmeyle dikkat çekti.
Araştırmayı yürüten Denver Doğa ve Bilim Müzesi paleontologu Tyler Lyson, bu keşiflerin Dünya’daki son kitlesel yok oluşun ardından memelilerin erken dönemdeki çeşitlenmesini belgeleme açısından önemini vurguladı. Bu aralığa ait zayıf fosil kayıtları, M. lydae kafatası gibi her bir bulguyu, evrimsel bulmacanın anlaşılmasında hayati bir parça hâline getiriyor.
Bu keşfin önemine rağmen son sekiz yılda sadece birkaç M. lydae fosili bulunabildi. Hayvanın memeli evrimindeki rolünü doğrulamak için devam eden keşiflere ve çalışmalara ihtiyaç var.
Derleyen: Eliz Canyurt
