Yaklaşık 1,5 milyon yıl önce Homo erectus ve Paranthropus boisei türlerinin aynı göl kıyısında bıraktığı ayak izleri, bu iki hominin türünün bir arada yaşadığını kanıtlıyor.
Detaylar haberimizde…
Bir milyondan fazla yıl önce Homo erectus ve Paranthropus boisei adlı iki farklı hominin türü, bugünkü Kenya’daki Turkana Gölü yakınlarında bulunan eski bir göl kıyısında yürüdü. 1,5 milyon yıl öncesine tarihlenen ve ortaya çıkarılan ayak izleri, bu türlerin bir arada yaşadığına dair ilk doğrudan kanıtı sunarak insan evrimi hakkında benzersiz bilgiler sağlıyor. Science dergisinde yayımlanan bu keşifler, bu türlerin yalnızca aynı habitatı paylaşmakla kalmayıp, yiyecek bulmak ve yırtıcılardan kaçmak gibi benzer zorluklarla karşılaştığını da ortaya koyuyor.
Yer ve Gezegen Bilimleri Bölümünde Profesör olan Craig Feibel, 1980’lerden bu yana Kenya’da araştırmalar yürütüyor.
“Hominin” terimi, yaklaşık 6–7 milyon yıl önce büyük insansı maymunlardan ayrıldıktan sonra ortaya çıkan insan soy hattını ifade ediyor. Fosilleşmiş ayak izleri, “iz fosilleri” olarak sınıflandırılıyor ve davranışın sabit kayıtlarını temsil ediyor. Vücut fosillerinden farklı olarak bu tür ayak izleri gibi iz fosilleri, antik davranışlar ile çevreler hakkında benzersiz bir hareket ve potansiyel etkileşimin anlık görüntüsü sunuyor.
Bir Paranthropus boisei bireyi tarafından yaratıldığı varsayılan ayak izlerinden oluşan bir yol.
Rutgers Üniversitesi profesörlerinden Craig Feibel, ayak izlerinin jeolojik yaşını doğrulamada ve tortul ortamlarını analiz etmede önemli bir rol oynadı. Çalışmaları, izlerin birkaç saat içinde yapıldığını belirledi. Bu sırada çalışmanın baş yazarı Kevin Hatala, ayak izleri arasındaki anatomik ve hareket modellerini ayırt etmek için ileri düzey 3 boyutlu görüntüleme teknikleri kullandı. Bu teknolojiler, fosil kayıtlarıyla birleştirildiğinde yalnızca fiziksel özellikleri değil; aynı zamanda iş birliği ya da rekabet gibi sosyal dinamikleri de aydınlatıyor.
Bir Paranthropus boisei bireyi tarafından yaratıldığı varsayılan bir ayak izi.
Keşif, kısmen bir tesadüf sonucunda gerçekleşti. 2021 yılında, Louise Leakey ve Cyprian Nyete liderliğindeki bir ekip, fosil kemikler kazarken bu bölgeyi ortaya çıkardı. Özellikle yerel Kenyalı araştırmacılar, tortul tabakalar arasında ilk ayak izlerini fark etti. Modern insanın doğrudan atası olan Homo erectus, bir milyon yıl daha varlığını sürdürürken; Paranthropus boisei birkaç yüz bin yıl sonra yok oldu. Bu ayrışmanın nedenleri, türler arasındaki kültürel ve üreme ilişkileri gibi hâlâ bilinmiyor.
Bu önemli keşif, bu homininlerin bir arada varlığını vurgulayarak insan evrimi tarihine ve adaptasyon süreçlerine dair perspektifleri yeniden şekillendiriyor.
Derleyen: Eliz Canyurt
