Bu yılın başlarında araştırmacılar, dünya genelinde saç dökülmesinin en yaygın nedeni olan kalıtsal desen tipi kelliğe yönelik umut verici bir potansiyel tedavi keşfetti. Bu buluş, DNA’da doğal olarak bulunan bir şeker olan deoksiriboz üzerine yapılan çalışmalardan kaynaklandı. Sheffield Üniversitesi ve Pakistan’daki COMSATS Üniversitesinden bilim insanları, deoksiriboza farelerde yaraları iyileştirme yeteneği açısından odaklandı. Tedavi edilen farelerin yaralarının çevresindeki kürklerin hızla yeniden büyüdüğünü fark ettiler ve bu durum daha fazla araştırmaya yol açtı.
Haziran ayında yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar, testosteron kaynaklı saç dökülmesi olan erkek farelerde deoksiriboz jelini test etti. Farelerin tıraş edilmiş sırtlarına günlük olarak uygulanan jel, birkaç hafta içinde kalın ve uzun kılların oluştuğu güçlü bir kürk yenilenmesi sağladı. Jel, etkili bir saç dökülmesi tedavisi olarak bilinen minoksidil (piyasada Rogaine adıyla biliniyor) kadar etkili bulundu. Araştırma ekibi, deoksiriboza’nın saç foliküllerine kan akışını artırarak büyümeyi teşvik edebileceğini öne sürdü.
Androjenik alopesi olarak da bilinen kalıtsal desen tipi kellik genetik, hormonlar ve yaşlanmadan etkileniyor ve nüfusun %40’ına kadar olan bir kesimi etkiliyor. Şu anda ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), yalnızca iki tedaviyi onayladı: reçetesiz satılan minoksidil ve reçeteli finasterid (Propecia). Minoksidil, bazı yeniden büyümeleri teşvik etse de herkeste etkili değil. Finasterid ise çoğu erkek hasta için etkili olmasına rağmen sürekli kullanım gerektiriyor ve cinsel işlev bozukluğu, depresyon gibi yan etkilere neden oluyor.
Ekip, deoksiriboz kullanarak biyolojik olarak parçalanabilir bir jel tasarladı ve bunu erkek desen tipi kellik yaşayan fareler üzerinde test etti. Hem şeker jeli hem de minoksidil %80-90 oranında saç yenilenmesi sağladı ancak bunların kombinasyonu önemli bir ek fayda sağlamadı. 20 günlük deneme süresi boyunca çekilen fotoğraflar, tedavi edilen bölgelerde artan kan damarları ve deri hücresi aktivitesini ortaya koyarak iyileşen saç büyümesini potansiyel olarak açıkladı.
Herhangi bir tedavi uygulanmayan fareler (NC), erkek tipi kellik fare modelleri (T-1), ilaçsız jel (T-2), deoksiriboz şekerli jel (T-3) dahil olmak üzere erkek tipi kelliğe sahip farelerin farklı zaman aralıklarındaki fotoğrafları ), minoksidil (T-4), deoksiriboz şekeri ve minoksidil jel (T-5).
Erken sonuçlar umut verici olsa da araştırma henüz başlangıç aşamasında ve yalnızca erkek farelerde gerçekleştirildi. Gelecekteki çalışmalar, bu tedavinin dişi fareler ve insanlarda da uygulanabilirliğini araştırmayı hedefliyor. Eğer etkili bulunursa deoksiriboz jeli, alopesi ve kemoterapiye bağlı saç dökülmesi için devrim niteliğinde toksik olmayan bir tedavi sunabiliyor ve dermatolojide az araştırılmış bir alanı ele alıyor.
Derleyen: Eliz Canyurt