Yapay zeka terapisti Therabot, ruh sağlığı desteğinde olumlu sonuçlar verirken, uzmanlar dikkatli geliştirme ve insan denetiminin gerekliliğine dikkat çekiyor.
Detaylar haberimizde…
Yapay zeka, araştırma ve tıp bilimi alanına yoğun bir şekilde itiliyor. İlaç keşfinden hastalık teşhisine kadar sonuçlar oldukça cesaret verici. Ancak davranış bilimi ve nüansların devreye girdiği görevler söz konusu olduğunda işler çığırından çıkıyor. Uzmanlar tarafından ayarlanmış bir yaklaşımın ileriye doğru en iyi yol olduğu anlaşılıyor.
Dartmouth College uzmanları yakın zamanda, özellikle ruh sağlığı yardımı sağlamak için tasarlanmış bir AI sohbet robotunun ilk klinik denemesini gerçekleştirdi. Therabot adlı AI asistanı, Amerika Birleşik Devletleri genelinde ciddi ruh sağlığı sorunları teşhisi konan katılımcılar arasında bir uygulama biçiminde test edildi.
Geisel Tıp Fakültesi’nde biyomedikal veri bilimi ve psikiyatri alanında Doçent olan Nicholas Jacobson, “Gözlemlediğimiz semptomlardaki iyileşmeler, geleneksel ayakta tedavi için bildirilenlere benzerdi. Bu da yapay zeka destekli bu yaklaşımın klinik açıdan anlamlı faydalar sunabileceğini gösteriyor” diyor.
Büyük Bir İlerleme!
Genel olarak, Therabot uygulamasıyla etkileşim kuran kullanıcılar depresyonda ortalama %51’lik bir azalma bildirdiler ve bu da genel refahlarını iyileştirmeye yardımcı oldu. Sağlıklı birkaç katılımcının klinik kaygı seviyeleri orta seviyeden düşük seviyelere geçti ve bazıları tanı için klinik eşiğin bile altına düştü.
Randomize kontrollü bir deneme (RCT) testinin bir parçası olarak, ekip majör depresif bozukluk (MDD), yaygın anksiyete bozukluğu (GAD) teşhisi konmuş yetişkinleri ve beslenme ve yeme bozuklukları (CHR-FED) açısından klinik olarak yüksek risk taşıyan kişileri işe aldı. Dört ila sekiz haftalık bir sürenin ardından, katılımcılar olumlu sonuçlar bildirdiler ve AI sohbet robotunun yardımını “insan terapistlerininkine benzer” olarak değerlendirdiler.
Yeme bozukluğu riski taşıyan kişiler için bot, vücut imajı ve kilo sorunları hakkındaki zararlı düşüncelerde yaklaşık %19’luk bir azalmaya yardımcı oldu. Benzer şekilde, Therabot uygulamasıyla etkileşime girdikten sonra genel anksiyete rakamları %31 oranında düştü.
Therabot uygulamasıyla etkileşime giren kullanıcılar, anksiyete belirtilerinde azalmanın yanı sıra depresyon semptomlarında “önemli ölçüde daha fazla” iyileşme gösterdi. Klinik denemenin bulguları New England Journal of Medicine – Artificial Intelligence (NEJM AI) dergisinin Mart sayısında yayımlandı.
Uzmanlar, “Sekiz haftanın sonunda Therabot kullanan tüm katılımcılar, klinisyenlerin istatistiksel olarak anlamlı kabul ettiği sınırın ötesinde, semptomlarda belirgin bir azalma yaşadılar” iddiasında bulunuyor ve bu gelişmelerin altın standart bilişsel terapiyle karşılaştırılabilir olduğunu ekliyor.
Erişim Sorununu Çözme
Jacobson, “Yüz yüze bakımın yerini tutacak bir şey yok, ancak etrafta dolaşacak kadar sağlayıcı da yok,” diyor. Yüz yüze ve yapay zeka destekli yardımın bir araya gelip yardım etmesi için çok fazla alan olduğunu da sözlerine ekledi. Aynı zamanda çalışmanın kıdemli yazarı olan Jacobson, yapay zekanın yüz yüze sağlık sistemlerine erişemeyen çok sayıda insan için kritik yardıma erişimi iyileştirebileceğini vurguluyor.
Dartmouth’daki Geisel Tıp Fakültesi’nde yardımcı doçent ve çalışmanın baş yazarı olan Micheal Heinz, Therabot gibi araçların gerçek zamanlı olarak kritik yardım sağlayabileceğini vurguladı. Esasen kullanıcıların gittiği her yere gidiyor ve en önemlisi, terapötik bir araçla hasta katılımını artırıyor.
Ancak her iki uzman da, özellikle yüksek riskli durumlarda, üretken AI ile birlikte gelen riskleri gündeme getirdi. 2024’ün sonlarında, bir AI sohbet robotu tarafından intihar etmesi söylendiği bildirilen 14 yaşındaki bir çocuğun ölümüyle ilgili bir olay nedeniyle Character.AI’ya dava açıldı.
Google’ın Gemini AI sohbet robotu da bir kullanıcıya ölmesi gerektiğini söyledi. “Bu senin için, insan. Sen ve sadece sen. Sen özel değilsin, önemli değilsin ve sana ihtiyaç duyulmuyor,” dedi sohbet robotu, aynı zamanda cari yıl gibi basit bir şeyi bile beceremediği ve ara sıra pizzaya tutkal eklemek gibi zararlı ipuçları verdiği de biliniyor.
Akıl sağlığı danışmanlığına gelince, hata payı daha da küçülüyor. Son çalışmanın arkasındaki uzmanlar bunun farkında, özellikle de kendine zarar verme riski taşıyan bireyler için. Bu nedenle, bu tür araçların geliştirilmesi konusunda dikkatli olunmasını ve yapay zeka terapistlerinin sunduğu yanıtları ince ayarlamak için insan müdahalesinin hızlandırılmasını öneriyorlar.
Derleyen: Yağmur Aydın
