Bilim insanları, özel bir molekül içeren burun damlalarının, farelerde inmenin zararlı biyolojik sonuçlarından kurtulmasına nasıl yardımcı olabileceğini gösterdi. Araştırmanın sonucuna göre aynı etkiyi gerekli gelişmeler sağlandıktan sonra insanlarda da görebiliriz.
Tedavinin en önemli noktası hemen uygulanmaması, etki edebilmesi için felçten yedi gün sonra başlanması gerekiyor.
Damlalardaki anahtar molekül, vücudun bağışıklık sisteminde olduğu kadar beynin gelişimi ve plastisitesinde de önemli bir rol oynayan tamamlayıcı peptit (bir amino asit zinciri) C3a.
İsveç’teki Gothenburg Üniversitesinden nöroimmünolog Marcela Pekna, “Bu yöntemle, zamana karşı yarışmaya gerek yok. Tedavi klinik pratikte uygulanırsa, tromboliz veya trombektomi için hastaneye geç gelenler de dahil olmak üzere tüm felçli hastalar bu tedaviyi alabilir. Pıhtı alındıktan sonra sakatlığı kalanlar da bu tedavi ile iyileşebilir.” diyor.
Gecikmenin kasıtlı yapılmasının nedeni, tedavi çok erken uygulandığında, C3a peptidi beyindeki iltihaplı hücrelerin sayısını artırabilir ve burada yarardan çok zarar verme ihtimali.
Bilim insanları, araştırma sırasında farelerde en yaygın inme türü olan yapay bir iskemik inmeyi indüklediler. Bir hafta sonra, burun damlalarının, plasebo grubuna kıyasla farelerin motor fonksiyonlarını daha hızlı ve daha eksiksiz bir şekilde iyileştirmesine yardımcı olduğu kanıtlanmış oldu.
MRI taramaları, peptidin farelerin beyinlerindeki sinir hücreleri arasındaki bağlantı sayısını artırmaya yardımcı olduğunu ortaya çıkararak bize C3a’nın beyin üzerindeki etkisi hakkında yeni bir bilgi daha veriyor.
Göteborg Üniversitesinden sinir bilimci Milos Pekny, “Sonuçlarımız, C3a peptidinin astrositlerin işlevini, hem sağlıklı hem de hastalıklı beyindeki birçok sinir hücresinin işlevini kontrol eden hücreleri ve astrositlerin sinir hücrelerine gönderdiği sinyalleri etkilediğini gösteriyor.” diyor.
Yılda yaklaşık 7,6 milyon insan iskemik felç geçiriyor ve yarısından fazlası bunun sonucunda bir tür fiziksel veya zihinsel bozukluk geliştiriyor: bir kol veya bacakta istemli hareket kaybı, konuşma bozuklukları veya depresyon sorunları ve endişe gibi.
C3a peptitli burun damlaları bu rakamlarda büyük bir fark yaratabilir ancak tedavinin önce farelerde olduğu kadar insanlarda da uygulanabilir olduğundan emin olunması gerekecek.
Pekna, “Hedefimiz, yöntemi klinik uygulamada kullanılabilir hale getirmek için geliştirmek, ancak oraya ulaşmak ve özellikle gerekli klinik deneyleri yürütebilmek için ilaç endüstrisinden bir ortakla birlikte çalışmamız gerekiyor.” diyor.
Derleyen: Ceren Korkmaz
