Geçtiğimiz yıl kızlarla ilgili akımlar her yerdeydi. Kadın erkek herkesin izlediği Barbie filminden Filenin Sultanları’nın başarılarına kadar kadınları 2023 yılı boyunca dijital medyanın ön planında gördük. Taylor Swift ve Beyoncé gibi şarkıcılar yıl boyunca büyük başarılara imza attı. 2023 yılında kadın erkek demeden herkes pembe giysilerini giydi ve Barbie’yi görmeye gitti. Kadınların öne çıktığı 2023 yılına haydi hızlıca bir göz atalım.
Greta Gerwig’in yönettiği Barbie filmi, 1,5 milyona yaklaşan bir gelirle geçtiğimiz yılın en çok hasılat yapan filmi oldu. Barbie’nin çıkışı, kadınların dijital medyada popülerleştiği bir yılın fitilini ateşledi. Film üzerine birçok yazı yazıldı. Kimisi filmin prodüksiyonunu ve oyunculuklarını överken bazıları filmin vaaz veren tonundan yakındı. Fakat herkesin kabul edebileceği bir gerçek var ki Barbie, kızları ve kız olmayı medyada öne çıkardı.
Kız olmak genellikle beyaz, temiz şeylerle veya Orkid’in reklamlarında görülen “kız gibi” kavramlarıyla ilişkilendiriliyor. Bu haliyle kız olmak, kadın olmaktan farklı. Hatta bu bağlamda kız olmanın, oğlan olmanın zıddı olmak yerine kadın olmanın zıddı olduğu bile savunulabilir. Ancak alternatif bir açıdan bakacak olursak kızlar sadece gençler değil kızlık kavramıyla ilişki kurabilecek herkes olabilir diyebiliriz.
2023 yılında kızlar için bir diğer iyi haber, şarkıcı Taylor Swift’in Time tarafından Yılın Kişisi seçilmesi oldu. Taylor Swift profilinde kızlık, aşk, ayrılıklar ve sim gibi klişeleşmiş kadınsı şeylerin genel kabulünden bahsetti. Şarkıcı, ayrıca yıl içindeki The Eras Tour’da hayranlarını kendi ve onların hayatlarındaki farklı dönemlerdeki hallerini resmeder halde giyinmeye davet etmişti. Taylor Swift, ilk albümlerini yeniden kaydettiği projesi ve The Eras Tour filmi aracılığıyla hayranlarının kız kimlikleriyle daha fazla bağlantı kurmasını sağladı.
Geçen yıl hem Türk hem de kadın olanların bir başarısı olarak görülebilecek bir haber de Cannes’dan geldi. Eltilerin Savaşı ve Kar ve Ayı gibi filmlerle bilinen Merve Dizdar, Kuru Otlar Üstüne filmiyle 2023 Cannes Film Festivali’nde en iyi kadın oyuncu ödülünü kazandı. Dizdar, bu filmde yaşadığı bölgedeki yıkıcı bir olayın ardından hayatını yeniden inşa eden eski bir aktivist olan Nuray karakterini canlandırdı. Dizdar’ın yeteneği 2020 yılında Altın Kelebek Ödülü alması ile tanınmıştı.
Türkiye ve kadınlar için bir diğer gurur kaynağı da Türkiye A Milli Kadın Voleybol Takımı’nın Milletler Ligi şampiyonluğu oldu. ABD’de oynanan oyunda Filenin Sultanları Çin’i 3-1 yendi ve tarihlerinde ilk defa dünya çapında ilk şampiyonluklarını elde etti. Bu sonuç takımı dünya sıralamasında zirveye çıkardı. Daha sonra Avrupa Şampiyonası finalinde Sırbistan’ı 3-2 yenen sultanlar, tarihlerinde ilk kez Avrupa şampiyonu oldu. Zafere doymayan milli takım, Paris 2024 Olimpiyat Elemelerinde Japonya’yı 3-1 mağlup ederek olimpiyat vizesi aldı.
Peki kızlar için her şey güllük gülistanlık mı?
2023 birçok marka tarafından “kız yılı” ilan edildi. Peki neden kız ve neden şimdi? Bunun basit bir açıklaması, kız olma fikrinin para getirmesi. Swift, Time dergisiyle yaptığı söyleşide piyasa odaklı bu tezi destekledi. Swift söyleşide ataerkil bir toplumu paranın beslediğini ve kadınlarla ilgili fikirlerin kazançlı hale gelmesinin daha fazla kadın sanatının yapılacağı anlamına geldiğini savundu. Swift’e göre “Bu son derece yüreklendirici.” bir durum.
2023’e her ne kadar kız yılı veya kadınların yılı deseler de kadın olmak o kadar cazip bir şey mi? Çoğu kadın için bu sorunun cevabı hayır. Peki yetişkin bir kadın olmayı cazip olmaktan çıkaran şey ne? Aslında birçok şey. Kadınlar evde, işte, sokakta şiddet ve baskıya maruz kalıyor. Kadınların çocuk sahibi olup olmama kararına herkes karışıyor. Deepfake porno gibi dijital dönemin yeni tehdit araçları kadınları daha çok etkiliyor.
Günümüzün tüketim toplumunda kızlığa yönelik bu ilginin ne kadarı kadınlara bir şeyler satarak para kazanmak, ne kadarı çocukluktaki neşe ve merak duygusuyla bağlantı kurmakla ilgili bunu düşünmek lazım. Bir diğer sorunlu konu ise dijital ortamlarda kız olmak. Bazıları Tinder gibi uygulamalardaki kadın hakimiyetinden yakınırken bazıları giderek hayatımızın içine giren dijital dünyanın özellikle gerçekten kız olanlar için pek de iyi bir yer olmadığını savunuyor. Konuyla ilgili hâlâ aşılması gereken birçok engel olsa da 2023 kızların gücünü dünyaya gösterdiği bir yıl oldu.
Derleyen: İsa Arslan
