- Gün içerisinde WhatsApp mesajlarımızı kontrol etmek, Instagram’da birkaç saat kaydırmak vazgeçilmezimiz oldu.
- Peki tüm bu platformların sahibi Meta’nın tam 20 yıl önce TheFacebook ismiyle bir üniversite ağı olarak ortaya çıktığını biliyor muydunuz?
- Facebook’un 20.yaş gününde, bu yazıyla birlikte şirketin 20 yıllık geçmişinde yola çıkın.
Harvard Üniversitesindeki bir öğrenci, 20 yıl önce okulundaki öğrenciler için bir ağ kurdu. Bu basit ağ, zorlu yollardan geçerek bugün dünyanın en büyük internet platformlarından birine dönüştü. Dev sosyal medya platformu Facebook’un 20 yıllık geçmişine göz atın.
2004 – Lansman
Harvard Üniversitesinde okuyan Mark Zuckerberg, 4 Şubat 2004’te TheFacebook olarak bilinen bir sosyal ağı faaliyete geçirdi. İlk başta yalnızca Harvard öğrencilerini hedef alan TheFacebook, zamanla ABD’deki diğer üniversitelere de yayıldı.
2005 yılında adından “The” ibaresi çıkarılarak platformun önü açıldı ve Eylül 2006’da site 13 yaş ve üzeri herkese facebook.com adresiyle sunuldu.
2008 – Suçlamalar
Mark Zuckerberg, ağı kullanıma açtıktan bir süre sonra fikir hırsızlığı ile suçlanmaya başlandı. Harvard öğrencileri Cameron Winklevoss, Tyler Winklevoss ve Divya Narendra isimli üç öğrenci, Zuckerberg’ün HarvardConnection adında bir sosyal ağ kurmalarına yardımcı olacağını söylediğini iddia etti.
Cameron ve Tyler Winklevoss, suçlamayı mahkemeye taşıyarak Zuckerberg’e dava açtı. Davanın sonucunda Facebook, davayı sonlandırmak için Winklevoss kardeşlere 65 milyon dolar ödeme yaptı. Facebook gerçekten suçlu mu bulundu yoksa taraflar anlaştılar mı bilinmiyor.
2012 Nisan – Instagram’ın satın alınması
Facebook, 2012 yılının Nisan ayında popülerleşmeye başlayan rakibi Instagram’ı bir milyar dolara satın alarak Facebook bünyesindeki sosyal ağ varlığını güçlendirdi. Satın alımdan sonra Instagram büyük ölçüde Facebook’tan bağımsız tutuldu ancak gönderi ve hikayeler gibi bazı kısımlar Facebook ile entegre edildi.
2012 Mayıs – Halka açılma
Facebook, yıllar geçtikçe daha da popülarite kazandı ve Mayıs 2012’de hisselerini halka açtı. Şirket, hisse başına 38 dolar fiyatla yaklaşık 421 milyon hisse açıkladı. Bu arz, ABD tarihindeki en büyük halka arzlardan biri oldu.
2014 Şubat – WhatsApp’ın satın alınması
Facebook, satın alma çılgınlığını 2014 yılında da sürdürdü ve günümüzün en popüler mesajlaşma uygulaması WhatsApp’ı 19 milyar dolara satın aldı. WhatsApp da Instagram gibi Facebook’tan ayrı tutuldu ancak bazı bölümleri Facebook ile entegre edildi.
2014 Mart – Oculus VR’ın satın alınması
Facebook, WhatsApp’ı satın aldıktan yalnızca bir ay sonra bir başka anlaşmayla sanal gerçeklik girişimi Oculus VR’ı iki milyar dolara satın aldı. Bu satın alımla şirket, etki alanını sosyal ağlardan fazlasına genişletmiş oldu.
2015 – Bir milyar kullanıcı
Ağustos 2015’te Facebook, bir milyar kullanıcının Facebook hizmetine tek bir günde erişmesiyle yeni bir dönüm noktasına ulaştığını duyurdu. 2015’de 1 milyar kullanıcı, dünya nüfusunun yaklaşık yedide birine denk geliyordu.
2018 – Dev veri ihlali
Eylül 2018’de Facebook, bir güvenlik ihlali nedeniyle yaklaşık 50 milyon hesabın ele geçirildiğini açıkladı ancak bu sayı daha sonra 30 milyon olarak yeniden açıkllandı.
O dönemde Facebook başkan yardımcısı olan Guy Rosen, hackerların “Facebook’un kodundaki, insanların kendi profillerinin başka birine nasıl göründüğünü görmelerine olanak tanıyan ‘Farklı Görüntüle’ özelliğini etkileyen bir güvenlik açığından yararlandığını” söyledi.
2021 – Meta Kumarı
Ekim 2021’de Zuckerberg, Facebook markasını Meta olarak yeniden oluşturarak şirket tarihindeki en büyük değişikliği duyurdu. Ayrıca Zuckerberg, artık şirketin yalnızca sosyal medyaya odaklanmadığını, bir Meta veri tabanı oluşturmaya yoğunlaştığını açıkladı.
Mark Zuckerberg Meta’yı, internetin bir sonraki versiyonu olacağına inandığını söylediği Metaverse alanında sektör lideri yapmayı amaçladığını söyledi. Zuckerberg, bu yolda Metaverse projesine milyarlarca dolar yatırım yapma sözü verdi. Ancak üzerinden birkaç sene geçmesine rağmen Meta, istediği verimi alamadı.
2022 – Savaş İlanı
Yıl geçtikçe özellikle genç nesil tarafından sosyal ağlara olan rağbet arttı ve bununla birlikte Meta’ya birçok yeni rakip ortaya çıktı. Yüzlerce yeni rakip arasından Meta’nın tahtını ilk sarsanlardan biri TikTok oldu.
2022’nin başlarında Facebook tarihinde ilk kez günlük aktif kullanıcı sayısında bir düşüş açıklandı. Mark Zuckerberg, TikTok gibi rakiplerin rekabetini açıkça kabul etti ve Meta’nın insanların dikkatini çekmek için bir savaş içinde olduğunu itiraf etti.
2023 – İşten Çıkarmalar
Meta, 2022’nin sonu ile Mart 2023 arasındaki dört ay içinde iki kez büyük işten çıkarma duyurdu. İlk etapta 87 bin kişilik iş gücünün 11 bini işten çıkarıldı. Yalnızca 4 ay sonra ise 10 bin işten çıkarma daha açıklandı.
Binlerce kişiyi kapsayan işten çıkarmalar; kesintiler, çevrim içi reklamcılık pazarındaki çöküş ve TikTok gibi rakiplerin artan rekabeti de dahil olmak üzere bir dizi faktör nedeniyle şirketin kârının darbe almasıyla aynı zamanda gerçekleşti.
2024 – Yeniden Yükseliş
Son yıllarda yaşadığı sorunlara rağmen Facebook ve Meta, 2024’e yeniden dirilerek başlangıç yaptı. Şirket, 2023’ün son üç ayında en güçlü mali sonuçlarından bazılarını açıkladı.
2023’ün son üç ayı 2022’nin aynı dönemiyle karşılaştırıldığında kullanıcı artışının geri gelmesi, reklam satışlarının toparlanması ve önemli işten çıkarmaların getirdiği maliyet düşüşlerinin etkili olmasıyla gelir yüzde 25 arttı ve şirketin net geliri üç kattan fazla arttı.
Özetle Facebook, başta yalnızca basit bir üniversite ağıyken bin bir çaba sonucu milyarlarca kişinin her gün kullandığı Facebook, Instagram ve WhatsApp başta olmak üzere birçok platformu bünyesinde bulunduran Meta isimli dev bir şirkete dönüştü.
Şirket, kuruluşundan bu yana geçirdiği 20 yılda en dibi de gördü ancak Mark Zuckerberg başta olmak üzere birçok kişi dibi görmeyi umursamayarak şirketin potansiyeline güvendi ve şirketi zirveye ulaştırdı. Facebook bize gösteriyor ki her yükseliş bir düşüşten gelir, zirveyi hak edenler bir zamanlar en dibi de görmüştür.
Derleyen: Ömer Kağan Selen
