- Bugüne kadar bulunan hastalık kaynağı olabilecek en eski mantar türü, bir müzeye ait fosil koleksiyonunda keşfedildi.
- Parazit mantar, Londra’daki Doğa Tarihi Müzesinde bulunan bir örnekte “Asteroxylon mackiei” adlı antik bir bitkide büyürken bulundu.
- Araştırmacılar yeni keşfedilen mantar türünün bitkinin dış duvarından içeri girerek hücrelerini öldürüp bitkideki besini tükettiğini ve bitkinin mantara karşı tepki olarak kubbe şeklinde bir büyüme biçimi geliştirdiğini gözlemledi.
Bugüne kadar bulunan hastalık kaynağı olabilecek en eski mantar türü, bir müzeye ait fosil koleksiyonunda keşfedildi. 407 milyon yaşında olduğu tahmin edilen “Potteromyces asteroxylicola” adlı yeni keşfedilen mantar, genellikle enfeksiyonlarla ilişkili olan filamentli bir mantar türü.
Parazit mantar, Londra’daki Doğa Tarihi Müzesinde bulunan bir örnekte “Asteroxylon mackiei” adlı antik bir bitkide büyürken bulunuyor. Yeni keşfedilen mantar bitkinin dış duvarından içeri girerek konakçısının hücrelerini öldürüp içerideki besini tüketmiş. Bitkinin mantara karşı tepki olarak kubbe şeklinde büyüme geliştirdiği görüldü ve araştırmacılar bu durumda “mantar bitkinin hücrelerine saldırırken bitkinin canlı olabileceğini” söylüyor.
Araştırmacılar mantar hakkındaki bulgularını 1 Aralık’ta Nature Communications dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmada açıkladılar. Araştırmacılar, 3D görüntü oluşturmak için bitki örneklerini konfokal mikroskop altında analiz ederken Londra Doğa Tarihi Müzesindeki bir slaytta, bitkinin daha önce hiç görülmemiş bir mantar içerdiğini fark ettiler. Ancak mantarların görünümü bireyler arasında farklılık gösterebildiğinden ekip, başka bir örnek bulana kadar bunun yeni bir tür olduğunu doğrulayamıyor.
İkinci örnek ise “İskoçya Ulusal Müzeleri” koleksiyonunda bulundu. Londra Doğa Tarihi Müzesinde paleontolog olan çalışmanın baş yazarı Christine Strullu-Derrien, yaptığı açıklamada,”Fosil mantarlar üzerinde çalışmak dinozorlar üzerinde çalışmaya benzemez. Bir dinozor bulduğunuzda, bir birey yeni bir tür olarak tanımlanabilir; ancak mantarlar için benzersiz bir şeye sahip olduğunuzdan gerçekten emin olmak için birden fazla bulmanız gerekir. İlk Potteromyces örneğini 2015 yılında buldum, ancak onu tanımlayabilmem için bir tane daha bulmam yıllar aldı.” dedi.
Her iki müzede de bulunan fosil örnekleri, Erken Devoniyen Dönemine (419 milyon ila 313 milyon yıl önce) ait hayvanların yanı sıra korunmuş bitkiler, bakteriler ve mantarlar içeren bir kaya tabakası olan Rhynie Chert’ten alınıyor. İskoçya’daki bu alan, bitkilerin ve onlarla ilişkili mantarların erken evrimini anlayabilmek açısından hayati önem taşıyor. Erken karasal ekosistemlerde çok çeşitli mantar-bitki etkileşimlerinin gerçekleştiği bilinmekte ve bu son kanıt, mantar türleri hakkında bilinenleri daha da genişletiyor.
Strullu-Derrien, “Bu bölgede daha önce başka mantar parazitleri bulunmuş olsa da bu, bir bitkide hastalığa neden olan ilk vaka. Dahası Potteromyces, en büyük mantar filumu olan ‘Ascomycota’ gibi farklı mantar gruplarının evrimini tarihlendirebilmek adına önemli bir aşama sağlayabilir.” diyor.
Bu mantar türü, adını daha çok “Tavşan Peter Masalı”nın (1901) yazarı olarak bilinen çocuk yazarı ve mikolog Beatrix Potter’dan alıyor. Açıklamaya göre Potter’ın mantarlara ilişkin ayrıntılı çizimleri ve büyümelerine ilişkin çalışmaları, bazı durumlarda o dönemdeki bilimsel araştırmaların onlarca yıl ilerisindeydi.
Derleyen: Burçin Bağatur
