- Bir yenisini aldıktan sonra çöpe attığımız eski telefonların çoğu dev elektronik çöplüklere gidiyor.
- Çoğu cihazın mezarlığı, Çin’in Guiyu bölgesinde bulunan dünyanın en büyük elektronik çöplüğünde 150 bin kişi çalışıyor.
- Elektronik atıkların değerli kısımlarını çıkarmaya çalışan çocuklar ve işçiler kimyasallar sebebiyle zehirlenebiliyor.
ABD’de yapılan bir araştırma, Amerikalıların her 22 ayda bir cep telefonlarını değiştirdiğini ortaya koydu. Her Milyonlarca insanın 2 yılda yeni bir telefon alması kısa sürede fazlaca elektronik atık oluşturuyor.
2022 yılında 5,3 milyar cep telefonunun çöpe atılacağı söylendi. Peki bunca eski telefona ne oluyor hiç merak ettiniz mi? Cevaplar pek iç açıcı değil.
Dünya genelindeki telefonlar ve diğer elektronik atıkların birçoğu Çin’in Guiyu bölgesine yığılıyor. Adeta dev elektronik atık dağları oluşan bu bölgede geri dönüşüm tüccarları devreye giriyor.
Çocuk işçiler elektronik atıklar yüzünden zehirleniyor
Dünyanın en büyük elektronik çöplüğü kabul edilen Guiyu’da yaklaşık 150 bin işçi -tabii işçi denebilirse- çalışıyor. İçlerinde birçok çocuğun da olduğu bu işçiler çok tehlikeli şartlarda tüm o elektronik ve kimyasallarla iç içe çalışıyor.
İşçiler elektroniklerin içerisindeki değerli maddeleri çıkarıyorlar ve bu süreçte ellerini zehirli materyaller kaplıyor. İnsanî şartlarda çalışmayan bu işçiler 16 saatlik mesaiden günde 1,5 dolar (çocuk işçilerde daha düşük) kazanıyorlar.
Guiyu’daki çocukların yüzde 88’i bu çöplük yüzünden cıva zehirlenmesinden mağdur. Guiya’daki çocukların kanlarında çıkan cıva oranı, komşu ülkelerdekinden yüzde 54 daha fazla.
Kimseyi zehirlemek istemiyorum, ne yapmalıyım?
Çin’e yığılan elektronik atıklar içerisinde tabii ki bizim de payımız var. Pervasızca elektronik alet değiştirip eskisini atmak, Guiyu’daki bu çirkin olayı destekliyor bir yandan.
Gerekmedikçe değiştirmeyin
Bu durumun önüne geçmek için yapılabilecek belli başlı birkaç şey var elbette. Tüketim çılgınlığını bir kenara bırakıp gerçekten gerek olmadıkça elektronik cihazlarınızı değiştirmemek bunların başında geliyor.
İhtiyaç sahiplerine ulaştırın
İlla ki değiştirmek gerekecek ancak elektronik cihazları değiştirdikten sonra da yapılacak birçok şey var. Eski elektroniğinizi ihtiyaç sahibi bir başkasına bağışlayabilirsiniz. Ülkemizde birçok yardıma ihtiyacı olan insan bulunuyor.
Atık programlarına katılın
Elektronik atıklarınızı düzgün bir şekilde geri dönüştürebilirsiniz. Bazı kuruluşların ve belediyelerin düzenlediği atık programları ile cihazlarınızı geri dönüştürüp işlenir hale getirebilirsiniz.
Kısacası yapmak isteyen bir yolunu bulur, istemeyen nedenini bulur. Bilinçli bir tüketici olup binlerce kilometre ötedeki insanlara dahi yardım etmek aslında pek de zor değil.
Derleyen: Ömer Kağan Selen
