Aşırı Uykululuk Durumu, Sanıldığından Daha Yaygın

• Bilim adamlarına göre idiyopatik hipersomni adı verilen uyku bozukluÄŸu sanıldığı kadar nadir rastlanan bir rahatsızlık olmayabilir.
• Yapılan çalışmada incelenen 800 kiÅŸiden 12’sinde idiyopatik hipersomni tespit edildi.
• Rahatsızlık, iyi bir gece uykusu çekmenize raÄŸmen gün içinde uykulu ve verimsiz hissetmeniz ile kendini gösteriyor.

Bilim adamlarına göre önceden nadir olduÄŸuna inanılan uyku bozukluÄŸu, baÅŸlangıçta düşünülenden daha yaygın olabilir. Bu durum, iyi bir gece uykusu çekmenize raÄŸmen gün içinde uykulu hissetmeniz ile kendini gösteriyor.

Bilim insanları, yeni bir çalışmada yaklaşık 800 kiÅŸiden alınan uyku verilerini analiz etti ve bunların %1,5’inin muhtemelen idiyopatik hipersomniaya denilen ve insanların çok fazla uyumalarına raÄŸmen yine de uykulu olmalarına neden olan nörolojik bir duruma sahip olduÄŸunu buldu. 

Bu %1,5, çalışmada 12 kişiye tekabül ediyor. Bu oran, daha önceki çalışmaların verilerinden çok daha yüksek. Dr. David Plante ve meslektaşları, 1.500 Wisconsin eyalet çalışanındaki uyku bozukluklarını araştıran, Wisconsin Uyku Kohort çalışması kapsamında 792 kişinin uyku düzenine ilişkin verileri de topladı.

Yeni çalışmanın ortak yazarı Plante, bilim adamlarının, farkındalık eksikliÄŸi ve tanı koymak için “pahalı” ve “zaman alıcı” uyku testlerine ihtiyaç duyması nedeniyle bu durumun muhtemelen yeterince tanınmadığını düşündüğünü söyledi.

Ayrıca Plante, açıklamasında “Sonuçlarımız, idiyopatik hipersomninin, genel olarak varsayıldığından daha yaygın olduÄŸunu gösteriyor. Bu nedenle, bu bozukluÄŸa sahip kiÅŸilerle tedaviye baÅŸvuranların sayısı arasında büyük bir fark var. Ä°diyopatik hipersomniden zarar görenleri tanımlamak, teÅŸhis etmek ve tedavi etmek daha fazla çaba gerektiriyor.” dedi.

AraÅŸtırmacılar idiyopatik hipersomniyi teÅŸhis etmek için kullandıkları iki tür laboratuvar testinden elde edilen verilere, uyku sırasında beyin aktivitesi ve kalp atış hızı gibi vücut fonksiyonlarına, katılımcıların gün içinde ne kadar yorgun hissettiklerine, ne kadar süre kestirdiklerine ve geceleri ne kadar uyuduklarına baktı.

Bu verilere dayanan ve idiyopatik hipersomni için mevcut tanı kriterlerini kullanan ekip, 800 kiÅŸiden 12 kiÅŸinin bu duruma sahip olduÄŸu sonucuna vardı. Bu kiÅŸiler, diÄŸerleriyle aynı veya daha uzun süre uyusalar bile genellikle gün içinde uykuya ihtiyaç duyuyorlar.

Ortalama olarak bu kiÅŸilerin, bu duruma sahip olma ihtimali düşük olanlara kıyasla geceleri yaklaşık dokuz dakika, gündüzleri ise altı dakika daha hızlı uykuya daldıkları gözlemlendi. Bununla birlikte 10 kiÅŸiden çoÄŸunun yaklaşık 12 yıldır gündüz aşırı uykululuk yaÅŸadığını, yani semptomlarının kronik olduÄŸunu buldular.

Ayrıca bu kiÅŸiler otururken veya konuÅŸurken uykuya dalma olasılıklarına iliÅŸkin soruların yer aldığı uykululuk anketinde de daha yüksek puanlar aldı. 

Ancak Plante, ekibin bu uykululuğun 10 kişiden dördünde sonradan ortadan kaybolduğunu keşfettiğini ve bunun da durumun bazen düzelebileceğini gösterdiğini söyledi. Bu vakalarda remisyona neyin yol açtığını anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var gibi görünüyor.

ÖrneÄŸin, araÅŸtırma yalnızca çalışan insanları inceledi ancak idiyopatik hipersomnisi olan kiÅŸiler bazen iÅŸ bulmakta veya iÅŸi sürdürmekte zorluk yaÅŸayabiliyor.

Plante, “Ek araÅŸtırmalar aynı zamanda idiyopatik aşırı uykunun nedenlerini de açıklığa kavuÅŸturabilir ve yeni tedavilere yol açabilir.” dedi. Bur durumla ilgili mevcut tedaviler, altta yatan nedeni tedavi etmek yerine yalnızca durumun semptomlarını hafifletebilir. ÖrneÄŸin hastaların gün içinde uyanık kalmasına yardımcı olmak için uyarıcılar reçete edilebilir.

Derleyen: Fatma Ebrar Tuncel