Bilim insanları kardiyovasküler ve solunum yolu hastalıklarına neden olduğu bilinen hava kirliliğinin bireylerin ruh sağlığına da etkilediğini iddia ediyor. JAMA bilimsel dergiler ağında yayımlanan araştırma dizisine göre hava kirliliğine uzun süre maruz kalmak depresyon riskini artırıyor.
Cuma günü JAMA Network Open’da yayımlanan bir çalışma, yüksek düzeyde hava kirliliğine uzun süre maruz kalmanın yaşlılar arasında geç başlangıçlı depresyon riskini artırdığını ortaya koydu. JAMA Psychiatry’de yayımlanan bir diğer çalışma ise düşük seviyelerdeki hava kirleticilerine uzun süre maruz kalmanın depresyon ve anksiyete artışıyla ilişkili olduğunu iddia etti.
Hava kirliliğinin yaşlı Amerikalılar üzerindeki etkilerini inceleyen Harvard ve Emory Üniversitesi’nden araştırmacılar, ABD hükümetinin 64 yaş üstü kişiler için sağlık sigortası programı olan Medicare’a kayıtlı yaklaşık dokuz milyon kişinin verilerini inceledi. Medicare verilerine göre 2005-2016 yılları arasındaki çalışma döneminde bu kişilerin 1,52 milyondan fazlasına depresyon teşhisi konuldu.
Araştırmacılar, “Yüksek düzeyde hava kirliliğine uzun süre maruz kalma ile yaşamın son dönemlerinde depresyon tanısı konma riskinin artması arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler gözlemledik. Bu çalışmada sosyoekonomik açıdan dezavantajlı bireylerin yaşamın son dönemlerinde depresyon riskinin çok daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu kişiler aynı anda hem sosyal strese hem de hava kirliliği de dahil olmak üzere kötü çevresel koşullara maruz kalmaktadır.” dedi.
Çalışma için araştırmacılar havanın kirlilik seviyelerini haritalandırdı ve bunları Medicare hastalarının adresleriyle karşılaştırdı. Hastaların çoğunlukla toz veya duman gibi ince partikül maddeler, çoğunlukla trafik emisyonlarından kaynaklanan nitrojen dioksite; arabalar, enerji santralleri ve rafineriler tarafından yayılan ozona maruz kaldıkları belirlendi. Yaşlıların pulmoner ve nöral kırılganlıkları nedeniyle kirlilikle bağlantılı depresyona özellikle duyarlı olabileceği belirtildi. “Depresyon yaşlı yetişkinler arasında genç nüfusa kıyasla daha az yaygın olsa da bilişsel bozukluk, eşlik eden fiziksel hastalık ve ölüm gibi ciddi sonuçları olabilir.” deniliyor.
Diğer bir çalışmada ise İngiltere ve Çin’deki araştırmacılar, birden fazla hava kirleticisine uzun süreli maruz kalma ile depresyon ve anksiyete arasındaki ilişki üzerinde odaklandı. Çoğu İngiltere’de yaşayan yaklaşık 390.000 kişilik bir grubu 11 yıl boyunca inceleyen araştırmacılar, İngiltere hava kalitesi standartlarının altındaki kirlilik seviyelerinde bile depresyon ve anksiyete riskinin arttığını tespit etti.
Derleyen: Deniz Akbulut