Kediler soğuk tavırlarıyla ünlüdür, ancak siz ve kedi dostunuz bir bağ kuramıyorsanız belki de onların dilini konuşamıyorsunuzdur.
2020’de yapılan araştırmalar bunun o kadar da zor olmadığını gösterdi. Sadece onlara daha fazla gülümsemeniz gerekiyor. Dişlerinizi göstererek insan gibi değil, gözlerinizi kısarak ve yavaşça kırpıştırarak. Tıpkı bir kedi gibi.
Kedi-insan etkileşimlerini gözlemleyen bilim insanları, bu ifadenin kedilerin hem tanıdık hem de yabancı insanlara yaklaşmasını ve daha anlayışlı olmasını sağladığını doğruladı. Sussex Üniversitesi psikologlarından Karen McComb, 2020’de yaptığı açıklamada, “Hem hayvan davranışları üzerine çalışan hem de kedi sahibi olan biri olarak, kedilerin ve insanların bu şekilde iletişim kurabildiğini gösterebilmek harika.” dedi.
Kedilerin etrafında biraz zaman geçirdiyseniz muhtemelen yavaşça göz kırpmanın eşlik ettiği ‘kısmen kapalı gözlü’ yüz ifadelerini görmüşsünüzdür. Bu, insanların gülümserken gözlerini kısmasına benzer ve genellikle kedi rahatlamış ve memnun olduğunda ortaya çıkar.
Kedi sahiplerinden gelen anekdot niteliğindeki kanıtlar, insanların bu ifadeyi kopyalayarak kedilere arkadaş canlısı ve etkileşime açık olduğumuzu iletebileceğini ima etmişti. Bu nedenle psikologlardan oluşan bir ekip, kedilerin yavaş göz kırpan insanlara karşı farklı davranıp davranmadığını belirlemek için iki deney tasarladı.
İlk deneyde, ev sahipleri 14 farklı evden 21 kediye yavaşça göz kırptı. Kedi ev ortamında bir noktaya yerleşip rahatladığında, sahiplerine yaklaşık 1 metre uzakta oturmaları ve kedi onlara bakarken yavaşça göz kırpmaları talimatı verildi. Kameralar, hem sahibinin hem de kedinin yüzünü kaydetti ve sonuçlar, kedilerin insan etkileşimi olmadan nasıl göz kırptıklarıyla karşılaştırıldı.
İkinci deneyde sekiz farklı haneden 24 kedi yer aldı. Bu kez göz kırpma eylemini kedilerin sahipleri değil, kedilerle daha önce hiç temas kurmamış olan araştırmacılar gerçekleştirdi. Kontrol amacıyla kedilerin, insanların gözlerini kırpmadan kedilere baktığı göz kırpmama koşuluna verdikleri tepkiler kaydedildi.
Araştırmacılar, ilk deneydeki aynı yavaş göz kırpma işlemini kediye doğru uzatılan bir el ekleyerek gerçekleştirdiler. Ve kedilerin sadece göz kırpma olasılığının daha yüksek olmadığını, aynı zamanda insan göz kırptıktan sonra insanın eline yaklaşma olasılıklarının da daha yüksek olduğunu buldular.
McComb: “Bu, evde kendi kedinizle ya da sokakta karşılaştığınız kedilerle deneyebileceğiniz bir şey. Kedilerle aranızdaki bağı güçlendirmenin harika bir yol. Rahat bir gülümsemede olduğu gibi gözlerinizi onlara dikmeyi deneyin ve ardından birkaç saniye boyunca gözlerinizi kapatın. Onların da aynı şekilde karşılık verdiğini göreceksiniz. Böylece kedi dilinde bir tür sohbet başlatabilirsiniz.”
Kedilerin neden insanlara bu şekilde yavaşça göz kırptığını bilmek zor. Kedilerin kesintisiz bakışları tehdit olarak yorumladıkları varsayıldığından bunun iyi niyetli bir sinyal verme aracı olduğu düşünülüyor. Ancak insanlar olumlu tepki verdiği için kedilerin bu ifadeyi geliştirmiş olması da mümkün.
Her iki durumda da bu ifade, yakınlık kurmaya yardımcı oluyor gibi görünüyor. Bu esrarengiz hayvanlarla ilişkilerimizi nasıl geliştireceğimizi öğrenmek, onların duygusal sağlıklarını iyileştirmenin bir yolu olabilir.
Sussex Üniversitesinden psikolog Tasmin Humphrey, “Kedilerin ve insanların etkileşime girdiği olumlu yolları anlamak; halkın kedileri daha iyi anlamasını sağlayabilir, kedilerin refahını artırabilir ve az çalışılmış bu türün sosyo-bilişsel yetenekleri hakkında bize daha fazla bilgi verebilir.” dedi.
Derleyen: Görkem Süner
