- Bilim insanları, hasarlı sinir dokusunu onarabilen insan hücrelerinden yapılmış küçük robotlar geliştirdi.
- Oluşturulan “antrobotlar” insan soluk borusu hücreleri kullanılarak yapıldı ve gelecekte kişiselleştirilmiş tıpta kullanılabilir. Her bir antrobot, birkaç yüz hücreden oluşuyor.
- Antrobotlar, birleşerek “süperbot” adı verilen daha büyük bir yapı oluşturabiliyor. Bu da nöronların gelişmesini teşvik edebilir.
Bilim insanları, hasarlı sinir dokusunu onarabilen insan hücrelerinden yapılmış küçük robotlar geliştirdi. “Antrobotlar” insan soluk borusu hücreleri kullanılarak yapıldı ve gelecekte kişiselleştirilmiş tıpta kullanılabilir. Tufts Üniversitesinden gelişim biyoloğu Michael Levin ve meslektaşları, daha önce embriyonik kurbağa hücresi kümelerini kullanarak küçük robotlar geliştirmişlerdi. Ancak bu robotların tıbbi uygulamaları sınırlıydı. Çünkü insan hücrelerinden üretilmemişlerdi ve istenen şekle manuel olarak getirilmeleri gerekiyordu. Şimdi ise araştırmacılar, hareket eden antrobotlar geliştirdiler. Ekip, laboratuvar ortamında yetiştirilen insan dokusunu kullanarak bunların tedavi potansiyelini araştırıyor.
![İnsan Hücrelerinden Yapılan Minik Robotlar, Hasarlı Dokuları İyileştiriyor 2 d41586 023 03777](https://media.nature.com/lw767/magazine-assets/d41586-023-03777-x/d41586-023-03777-x_26464310.gif?as=webp)
Levin ve ekibi, insan soluk borusu deri hücrelerinin sferoidlerini iki hafta boyunca bir jel içinde büyüttü. Ardından kümeleri çıkarıp daha az viskoz bir çözelti içinde bir hafta boyunca yetiştirdi. Bu, hücrelerdeki sil adı verilen küçük tüylerin sferoidlerin içi yerine dışına doğru hareket etmesine neden oldu. Bu siller, adeta kürek görevi gördü. Araştırmacılar, antrobotların -her biri birkaç yüz hücre içeriyor- genellikle birkaç modelden birinde hareket ettiğini keşfetti. Bazıları düz çizgiler hâlinde, bazıları kavis şeklinde, bazıları ise daire veya kaotik olarak hareket etti.
Antrobotlardan “süperbot”lara
Levin ve meslektaşları, antrobotların terapötik potansiyelini test etmek için birkaç tanesini küçük bir kaba yerleştirdi. Antrobotlar, burada bir araya gelerek bir “süperbot” oluşturdu. Araştırmacılar da bu süperbotu, çizilmiş bir nöral doku tabakasının üzerine yerleştirdi. Üç gün içinde nöron tabakası süperbotun altında tamamen iyileşti. Yine Tufts’ta gelişim biyoloğu olan çalışmanın eş yazarı Gizem Gumuskaya, bunun şaşırtıcı olduğunu belirtti. Çünkü antrobot hücrelerin, bu onarım işlevini herhangi bir genetik modifikasyon gerektirmeden gerçekleştirebildiğini söylüyor.
Araştırmacılar, bir kişinin kendi dokusundan yapılan antrobotların, genetik mühendisliği olsun ya da olmasın arterleri temizlemek, mukusu parçalamak ya da ilaç dağıtmak için kullanılabileceğini düşünüyor. Ayrıca çeşitli hücre türlerini birleştirerek ve diğer uyaranları keşfederek dokuları inşa etmek veya keşfetmek gibi karmaşık işlevleri yerine getirebilen biyobotlar -biyolojik malzemeden yapılmış robotlar- geliştirmek de mümkün olabilir.
Levin, “Hücre kolektiflerinin ne yapmaya istekli ve muktedir olduğunu anladığımızda, bunu sadece bağımsız robotlar için değil, uzuvları yeniden büyütmek de dahil olmak üzere rejeneratif tıp için kontrol etmeye başlayabiliriz.” diyor.
Derleyen: Nazlı Koyuncu