- Son derece nadir görülen yarı dişi yarı erkek bir kuş Kolombiya’da filme kaydedildi.
- Bu, 100 yıldan uzun bir süredir bu türde “bilateral gynandromorph” fenomeninin ilk kaydı olacak.
Kuş, yeşil bir “honeycreeper” olan Chlorophanes spiza idi. Yeşil honeycreeper kuşları, erkek ve dişilerin farklı tüy renkleri ve desenleriyle görsel olarak tanımlanabildiği, cinsel olarak dimorfik ötücü kuşlar olarak bilinir. Dişiler çoğunlukla zümrüt yeşili, erkekler ise çoğunlukla peygamber çiçeği mavisi tüylere; siyah bir kafa ve limon sarısı bir gagaya sahip.
Ancak videoya alınan bu tuhaf birey hem mavi hem de yeşil renklere sahipti ve dahası, birkaç başıboş tüy dışında, iki tüy deseni ortadan ikiye bölünmüştü. Bu tuhaf durum bilimde “bilateral gynandromorfi” olarak bilinir ve sanki iki cinsiyet tek bir canlıya dikilmiş gibi görünür; bu nedenle kuş, halk arasında genellikle “yarım yanlı” olarak adlandırılır.
Otago Üniversitesi Zooloji Bölümünde profesör olan kıdemli yazar ve evrimsel genetikçi Hamish Spencer, yaptığı açıklamada, “Birçok kuş gözlemcisi hayatları boyunca herhangi bir kuş türünde bilateral gynandromorph görmeyebilir. Bu fenomen kuşlarda son derece nadirdir, Yeni Zelanda’dan hiçbir örnek bilmiyorum. Bu çok çarpıcı. Onu görme ayrıcalığına sahip oldum.” dedi.
Aslında bu, 100 yılı aşkın bir süredir yeşil honeycreeper kuşlarında bilateral gynandromorph görülen sadece ikinci örnek ve yaşayan bir örneği ilk kez rapor edilmiş oldu.
İlk bakışta, kuşun tüy renkleri ve desenleri genç bir erkek honycreeper ile karıştırılabilir. Ancak kuşun gözlerindeki kırmızımsı kahverengi irisler onun bir yetişkin olduğunu ortaya koyuyor.
Kuşu gerçekten keşfeden çalışmanın ortak yazarı ve kuş gözlem rehberi John Murillo, kuşun bazı fotoğraflarını; hatta kısa bir videosunu bile çekti. Profesör Spencer, kuşun bu fotoğraflarının “muhtemelen herhangi bir türün vahşi bilateral gynandromorph kuşunun şimdiye kadarki en iyi fotoğrafları” olduğunu söyledi.
Profesör Spencer ve ekibi herhangi bir kur davranışı gözlemlemedikleri gibi kromozomlarını incelemek için kan ya da doku örneği de almadı. Kuşun doğurgan olup olmadığı ya da Kolombiya’nın Villamaría kentindeki ormanda gözlemlendiği 21 ay boyunca üreyip üremediği netlik kazanmadı.
Bilateral gynandromorph fenomeni kuşlara ek olarak arılar, kelebekler, örümcekler ve sopa böcekleri de dâhil olmak üzere bir sürü başka canlı türünde de belgelenmişti. Ancak erkek ve dişilerin farklı tüylere sahip olduğu cinsel dimorfizme sahip yaygın kuş türleri, muhtemelen insanların gördüğü en kolay tanımlanan örneklerden.
Profesör Spencer’a göre bu fenomen, bilim insanlarının kuşlarda cinsiyet belirleme ve cinsel davranışları daha iyi anlamalarına yardımcı olmak açısından önemli. Bu yeni keşfin, her zaman ilginç ve beklenmedik bir şeyler ortaya çıkardıkları için insanlara “istisnaların değerini bilmeleri” konusunda ilham vereceğini umuyor.
Derleyen: Görkem Süner
